Δεν έχω προσέξει, ομολογώ, σε πόσα σημεία επιβιώνει η σχετική πινακίδα (δεν ξέρω καν πόσο χρειάζεται πλέον με τα σύγχρονα τρόλεϊ), αλλά ίσως τη θυμάστε. Μικρή, αλλά με έντονα γράμματα, ήταν αναρτημένη σε διασταυρώσεις των ηλεκτροφόρων καλωδίων των τρόλεϊ: «χωρίς ρεύμα». Επειδή τότε, επηρεασμένος και από τον Εγγονόπουλο, τηρούσα το «μην ομιλείτε εις τον οδηγόν», είχα ρωτήσει έναν εισπράκτορα (καταλαβαίνετε τι old timer είμαι..). Η πινακίδα, μου είχε πει, ήταν οδηγία στον οδηγό να μη δίνει ρεύμα αν ήθελε να πάει ευθεία - ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων.
Με τους παράξενους συνειρμούς που κάνουμε οι άνθρωποι, η πινακίδα αυτή μου ήρθε στα μάτια μόλις διάβασα προ ημερών ρεπορτάζ για ανθρώπους που απαρνήθηκαν το ρεύμα. Που επέλεξαν, δηλαδή, να ζουν χωρίς ηλεκτρικό. Όλα μια ιδέα είναι, δήλωναν - είχε και μία φωτογραφία που απολάμβαναν κρασί υπό το φως των κεριών (άρα τουλάχιστον οι εκεί εικονιζόμενοι δεν είχαν απαρνηθεί ούτε τα κεριά, ούτε το καλό κρασί - μόνο το ρεύμα). Από κοντά υπήρχε και ένα σημείωμα της εφημερίδας για το πως κατανέμεται ποσοστιαία η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας των νοικοκυριών (τύπου τόσο % ψυγεία και πλυντήρια, τόσο το ζεστό νερό για τον μπιντέ, τόσο οι λάμπες κλπ).
Στα τρόλεϊ, σκέφθηκα, το «χωρίς ρεύμα» είχε μία συγκεκριμένη χρησιμότητα (να πας ευθεία ή να αλλάξεις γραμμή) - στην πλήρη αποχή από το ρεύμα ποιο το νόημα; Συμβολική κίνηση διαμαρτυρίας για να δείξει κανείς ότι δαπανούμε υπερβολική ενέργεια. Σεβαστό θα ήταν, αλλά όχι, εδώ μιλάμε για ανθρώπους που το εγκατέλειψαν εντελώς. Ποιά, άρα, η θέση; Ότι είναι περιττό; Ότι είναι καλύτερο να καίμε τρεις τόνους ξύλα ανά οικογένεια; Ότι δε χρειάζεται να δουλεύουμε ή να διαβάζουμε νύχτα; Ότι θα κάνουμε μπάνιο με κρύο νερό και θα πλένουμε τα ρούχα στο χέρι - πάλι με κρύο; Μήπως και ότι αν πάθουμε ατύχημα τη νύχτα δεν πρέπει να λειτουργούν τα νοσοκομεία - και στα χειρουργεία να έχουν χειροκίνητους μπαλτάδες;
Για να μη μείνουμε στο συγκεκριμένο, τί νόημα έχουν τα ρεπορτάζ που δεν παρουσιάζουν απλώς ως συμβολική πρωτοβουλία ή ως απλή ιδιορρυθμία, αλλά εκθειάζουν ως επαινετή στάση που θα μπορούσε να αποτελέσει γενικό τρόπο ζωής διάφορες εκδηλώσεις «αναχωρητισμού» τέτοιου τύπου, όπως να ζεις μόνο με εκατό πράγματα (άρα με πέντε πουκάμισα βαριά- βαριά και χωρίς βιβλιοθήκη), να περπατάς παντού ξυπόλητος (στην Ομόνοια είναι χάρμα), να μη χρησιμοποιείς πλυντήριο, να μιμείσαι την εποχή προ τεχνολογίας (τότε που για Θεσσαλονίκη ήθελες 14,5 ώρες και στην Αμερική ταξίδευαν μόνο πλούσιοι ή μετανάστες), να ζεις στο ύπαιθρο υμνώντας την νύμφη του δάσους Τίνα;
Δεν αμφιβάλλω ότι κάποιοι που τα κάνουν αυτά τα εννοούν (γιατί κάποιοι άλλοι λένε ότι τα κάνουν, αλλά έχουν και ένα τρίλιτρο εργαλείο για τα σαββατοκύριακα) ή ότι ως συμβολικές κινήσεις είναι επαινετή υπόμνηση της ανάγκης αντίστασης στον καταναλωτισμό, αλλά ως προβολή δήθεν σκόπιμης γενικής στάσης μου φαίνονται ψεύτικες εικόνες - και ευτυχώς! Οι άνθρωποι ζουν πολύ καλύτερα με ρεύμα, ίντερνετ, χειρουργεία και βιβλιοθήκες σαν του Πανεπιστημίου Yale παρά χωρίς αυτά - εκτός αν προτιμάμε τη λίθινη εποχή και το επικίνδυνο πόσιμο νερό (ο τρόπος αποκάθαρσης του οποίου βρέθηκε μόλις τον 19ο αιώνα). Απόδειξη; Με τα μέτρα λιτότητας έχουμε, διάβασα, επιστρέψει στο εισόδημα του 2004. Κανέναν όμως δεν είδα να υποστηρίζει ότι δεν τρέχει μία - και ότι μπορούμε μια χαρά να επιστρέψουμε στο εισόδημα του1967, τότε που οι γονείς ημών των πληβείων μέτραγαν τα λεφτά τους για να αγοράσουν ένα Χιλμανάκι...
