Το τί πρέπει να γίνει και τί όχι στα Α.Ε.Ι. είναι φυσικό σε πολλά θέματα να χωράει συζήτηση - και να δικαιολογεί ρήξη. Δεν είναι, για παράδειγμα, ευκρινές αν η καθιέρωση τριετούς κύκλου σπουδών θα έχει θετικό αποτέλεσμα ή θα διαβρώσει το δωρεάν πανεπιστημιακό πτυχίο μεταθέτοντας το τέταρτο έτος στο μεταπτυχιακό επίπεδο. Άλλα σημεία διαφωνίας ενδέχεται να είναι ακόμη λεπτότερα, ίσως και ακατανόητα για τον μη ειδικό.
Αν όμως αυτά τα επιμέρους, οσοδήποτε σημαντικά, αμφισβητούνται, είναι κοινή ομολογία ότι τα πράγματα δεν μπορούν πάντως να μείνουν ως έχουν - ότι το σημερινό καθεστώς έχει καταστήσει τα πανεπιστήμια ομήρους της συναλλαγής διδασκόντων και φοιτητικών παρατάξεων, ότι τα έχει θέσει σε τροχιά παρακμής. Και αυτή η παρακμή δεν είναι ούτε «προοδευτική», ούτε «αριστερή», αλλά άσκοπη ανάλωση δημόσιων πόρων και κυρίως άκρως αντιδημοκρατική, αφού εμποδίζει τον φτωχό εργατικό και ταλαντούχο νέο να αποκτήσει πτυχίο υψηλής ποιότητας. Η φθορά των πανεπιστημίων έχει και αυτήν την αντικοινωνική επίπτωση.
Η κοινή ομολογία των παραπάνω δεν εμποδίζει, όμως, το μεγαλύτερο πλήθος του διδακτικού προσωπικού να απορρίπτει συλλήβδην και χωρίς αντιπροτάσεις το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας και να δηλώνει ότι, ακόμη και αν ψηφισθεί, δεν πρόκειται να εφαρμοσθεί. Τα πανεπιστήμια θα κλείσουν, θα καταληφθούν, θα γίνει κόλαση και, αν κοπάσει ο σάλος, ο νόμος απλώς δεν θα εφαρμόζεται. Στο μεταξύ η παρακμή θα επιτείνεται και τα παιδιά των ασθενών τάξεων θα μπορούν να τελειώσουν σχολές δεύτερης κατηγορίας σε σχέση με εκείνα των εχόντων - κι ας είναι τα πρώτα επτά φορές καλύτεροι μαθητές.
Προς τι, λοιπόν, η τόση -και τόσο απόλυτη- καθηγητική άρνηση; Η μία διαθέσιμη ερμηνεία υποδεικνύει ότι οι διδάσκοντες βλέπουν τόσο επικίνδυνο για τα Α.Ε.Ι. το προτεινόμενο νέο πλαίσιο, ώστε προτιμούν την παράταση της σημερινής φθοράς προκειμένου να εξαναγκαστεί το κράτος να διατυπώσει μία αληθινά καλή πρόταση (την οποία δεν διατυπώνουν οι ίδιοι). Η άλλη ερμηνεία είναι ότι η πλειοψηφία των διδασκόντων βολεύεται μια χαρά με το σήμερα και δεν έχει καμία διάθεση να αποδεχθεί ανατροπές που θα απειλήσουν τις θέσεις των «πανεπιστημιακών δασκάλων», ακόμη και αν έχουν συνολικό ευεργετικό αποτέλεσμα. Η ερμηνεία αυτή υποστηρίζει, με άλλα λόγια, ότι οι διδάσκοντες αμύνονται υπέρ πάρτης, διότι το «πάτρης» δεν αποδεικνύεται αναλόγως καρποφόρο.
Δεν ξέρω ποιά εκδοχή σας φαίνεται πιο εύστοχη. Προσωπικά, επειδή ποτέ δεν πείστηκα ότι οι ηχηροί τίτλοι αντανακλούν ανιδιοτέλεια των κατόχων τους, βρίσκω τη δεύτερη ερμηνεία πειστικότερη από ...ανθρωπολογική άποψη. Που σημαίνει πως, κατά μερική αντιστροφή του παλιού μότο της Τζένεραλ Μότορς, «ό,τι είναι καλό για τους καθηγητές (και τους εκπροσώπους των φοιτητών) είναι μάλλον κακό για τα πανεπιστήμια».
