Πρώτη, «νόμιμη» κατηγορία. Είμαι πολίτης. Χρωστάω σε τράπεζα. Η οποία μου χρεώνει βαρύ επιτόκιο.Με περνάει από κόσκινο. Δίνω δόσεις, ώσπου να τρελαθώ. Κούρεμα δε γίνεται. Διευκολύνσεις, σπανίως. Ετσι και καθυστερήσω, κάτι τσακαλάκια από εταιρίες με πρήζουν όλη μέρα «για να ενημερωθώ, για να μη θυμώσει η τράπεζα». Περνάει ο καιρός.Την έχω πατήσει.
Δεύτερη, παράνομη κατηγορία. Είμαι πολίτης. Με έχουν στον «Τειρεσία».Βάζω μεσάζοντα να μου βρει δανειστή. Ο οποίος μου χρεώνει βαρύ επιτόκιο.Με περνάει από κόσκινο. Χρειάζεται συστάσεις. Από νομάρχες, από φιλαράκια, από το σινάφι. Δίνω δόσεις ώσπου να τρελαθώ. Κούρεμα δε γίνεται. Διευκολύνσεις, θα αστειεύεστε. Ετσι και καθυστερήσω, θα με πλακώσουν στις φάπες. Κάτι «μπράβοι» με πρήζουν όλη μέρα για να πληρώσω. Για να θυμώσει ο αφεντικός, το καλό το παιδί. Περνάει ο καιρός. Την έχω πατήσει.
Με ανάλογες λέξεις, περιγράφω δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Σύμφωνα με το γνωμικό του Μακιαβέλι, «ο κλέφτης και ο δικαστής του έχουν την ίδια ιδιοσυγκρασία». Στη θέση του «μπράβου», οι εταιρίες σπρωξίματος ή οι διωκτικές αρχές. Στη θέση του αφεντικού, η τράπεζα. Σε κάθε παρανομία, μια υποφώσκουσα νόμιμη ή νομιμοφανής διαδικασία. Αλλά το ψυχοπλάκωμα και το ψυχοβγάλσιμο, το ίδιο.
Τι ακριβώς με ενοχλεί; Οταν υπήρχε ανάγκη για δάνειο τον παλιό καιρό, είτε έπεφτες σε τοκογλύφο είτε σε απρόσιτο τραπεζίτη, το κύριο χαρακτηριστικό ήταν η ανάγκη να ξοφλήσεις. Τα υπόλοιπα έπαιζαν αλλιώς και αργότερα.Αλλά ακόμη και η λέξη «διακοποδάνειο» ή «δανείστηκα μισό εκατομμύριο για να ανοίξω μαγαζί» ανήκουν περισσότερο σε κεφάλαιο της Αλίκης στην χώρα των θαυμάτων.Είναι εκτός φαντασίας, εκτός πραγματικότητας. Και οι έχοντες ανάγκην αυτήν τη σφαλερή πλευρά ενός δανείου, είναι όλοι αυτοί που δε χωράνε στον «Τειρεσία». Να υπενθυμίσω πως αν οι τράπεζες απαιτούσαν από τις χώρες και τους οργανισμούς που χειρίζονται ομόλογα, τα επιτόκια που απαιτούν από τον καθένα μας, δε θα υπήρχε ελεύθερος πολίτης στον κόσμο.
Αυτές τις ημέρες, χάρη στην Αστυνομία και χάρη στο ότι έμειναν ευφυώς κλειστά πολλά στόματα καταδοτών και χαφιέδων, υπάρχει εμφανώς από πάνω μας ο άλλος ουρανός, ο σκοτεινός, αυτός που γεμίζει τις μέρες μας με μελαγχολία. Δεν ξέρω φυσικά ποιος χρωστάει σε ποιον, ποιος είναι ή φαίνεται αθώος και πού θα βρίσκεται η διαμονή εκάστου μετά τις δίκες. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με τη ζωή μας, τη συνηθισμένη, που μοιράζεται σε καθημερινές αγωνίες. Γι' αυτό και από παντού ξεφυτρώνουν επικίνδυνα κενά, όπως ο τζόγος, οι μάταιες υποσχέσεις, οι αυτοκτονίες, η απελπισία. Βλέπετε, δεν αποτελεί παρηγορία η ομοιότητα της νομιμοφάνειας με την παρανομία. Το χρήμα είναι ίσως ο μόνος συντελεστής ζωής που μοιάζει με ζελέ, όταν αρχίζεις να το γραδάρεις. Αλλά δεν πρέπει ποτέ να μας ξεφεύγει το ότι πάντα θα υπάρχει κάτι που δεν υπολογίσαμε, δε λογαριάσαμε σωστά, δεν εκτιμήσαμε με ψυχραιμία. Μακιαβέλι, ξεμακιαβέλι, ήξερε τι έγραφε, ο μακάριος τρεχαγύρευε.
