 |
Αποδώσαμε στον τσίπρα πολλά παρατσούκλια, αλλά αισθάνομαι πως η ελληνική λογοτεχνία έχει ένα ονοματάκι κρατημένο για τον Αντώνη Σαμαρά. Πρόκειται για τον Ατζιπαντώνη, ένα από τα πρώτα «βυζαντινά» διηγήματα, του Φώτου Πολίτη (1890-1934), που πήρε κάποια δημοσιότητα όταν περιελήφθη στην ανθολογία διηγήματος του Ηρακλή Αποστολίδη. Σύμφωνα με αυτό το ήρεμο διήγημα, ένα καλός τσαγκάρης στην Κωνταντινούπολη, ο Ατζιπαντώνης, σε μια ημέρα σχόλης και γιορτής που είχε παρελάσεις και θεάματα, βάζει τα καλά του ρούχα, μαζί και τα παινεμένα του καλά ποδήματα και βγαίνει στο γιορτάσι, με το μάτι καρφωμένο, λόγω ειδικότητας, στα υποδήματα των άλλων. Πάνω στην ώρα της έρευνας και του κουτσομπολιού, αισθάνεται έναν τρυπανιστικό πόνο στο κεφάλι και, έμπειρος, καταλαβαίνει πως τον σφίγγουν τα παινεμένα του υποδήματα, το έργο των χειρών του. Οπότε, σκασμένος στο τέλος, τα βγάζει και ανακουφισμένος, τρέχει για το σπιτάκι του σαν τον κλέφτη. Ενδιαμέσως, συναντά έναν περαστικό που τον επαινεί που βρήκε το θάρρος να βαδίζει με τις κάλτσες και βρίζει τη φάρα των παπουτσήδων και τη δήθεν τέχνη τους.
Πόσο ταιριαστό μου φαίνεται να συγκρίνω την πρόσφατη μοίρα του Σαμαρά με την κατάσταση του Ατζιπαντώνη! Ο άνθρωπος αρχικά δεν ήθελε μήτε μνημόνια, μήτε ποδήματα. Αλλά άλλαξε γραμμή, επειδή ο κλάδος του, η ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα στην οποία ανήκε, απαιτούσε να παραμείνει μέλος της συντεχνίας. Εβαλε, λοιπόν, τα καλά του και τόνωσε τις προσπάθειές του για να βρει έναν εύσχημο τρόπο να επιβιώσει με κίνητρο μια λέξη: την «ανάπτυξη», ήτοι την τέχνη του καλιγώματος. Αλλά η κριτική που ασκούσε στους άλλους παπουτσωμένους, διαταράχτηκε σοβαρά, όταν αντί των ατρύτων αυτού κόπων, εισέπραξε έναν πονοκέφαλο που ήταν όλος δικός του: ένα γλίσχρο ποσοστό που είχε να λάβει η Δεξιά από την εποχή της κατάρρευσης του Λαϊκου Κόμματος, πριν από τον Παπάγο.
Ποια είναι η λύση; Ο Φώτος Πολίτης, από τον τάφο του και από τις ιαχές του Ιπποδρόμου τότε που φώναζε ο λαός στον Ιουστινιανό «ο πλεονεκτών με, Τρισαύγουστε, εις τα τζαγγάρια ευρίσκεται» (=αυτός που με εκμεταλλεύεται, βασιλιά μου, βρίσκεται στα τσαγκαράδικα), προτείνει την πιο απλή λύση. Ασε τις τέχνες και τις αρχές Ατζιπαντώνη και βγάλτα τα ρημάδια, άλλαξε τα καλαπόδια και στρώσε τα νέα πατούμενα. Διότι και ο λαός του 532 μ.Χ. ψάχνοντας στα «τζαγγάρια» τον αίτιο της συμφοράς του εννοεί ένα σπαθάριο Καλοπόδιο, παίζοντας με τη λεξη «καλαπόδι» και το όνομα του λειτουργού.
Τώρα, λοιπόν, που γράφω ακούγοντας τηλεόραση και όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί μιλάνε διαφόρων ποικιλιών αγγλικά, έχω την εντύπωση πως ολίγα βυζαντινά δε βλάπτουν την προεκλογική ατμόσφαιρα. Από προγόνους που έφτιαξαν, μεταξύ άλλων, την παροιμία «λαγός τη φτέρην έσειε, κακόν της κεφαλής του»…
