Η συγκατοίκηση ως φαινόμενο
30.5.2008 - 6:02:00 PM
Σε πολλά μέρη της Δύσης και της Ανατολής η συγκατοίκηση δεν έχει κάποιο δραματικό υπόβαθρο. Εννοώ τη συγκατοίκηση με άτομα εκτός οικογένειας ή άλλου δεσμού, κυρίως ερωτικού, οπότε το δέρμα σου αναλαμβάνει να σε εξοικειώσει με τον ξενιστή των αισθημάτων σου. Βέβαια, οι δυτικές συγκατοικήσεις διαφέρουν από τις ανατολικές, κι αυτό μπορεί να τεκμηριωθεί από την άποψη που είχαν οι Έλληνες για τους εσπερίους. Είναι γενικώς «κρύοι», «πέφτει κάποιος στο δρόμο αναίσθητος και δεν νοιάζονται», «όταν τελειώνει το ωράριό τους είναι ικανοί να αφήσουν τον άρρωστο στο ασθενοφόρο» και κυρίως, εκείνο το φρικτό, το ένοχο μυστικό τους: «όταν τα παιδιά τους ενηλικιώνονται, τους ζητάνε χρήματα για το φαγητό και το δωμάτιό τους όταν συγκατοικούν». Αυτό το τελευταίο καμιά οικογένεια νοτίως του Μπέλες δεν μπορούσε να αντέξει.
Η ανατολική συγκατοίκηση, αντιθέτως, διαθέτει μεγάλο ποσοστό στερεοτυπικής συμπεριφοράς, που ταράζεται μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις, όπου «έκτακτη περίπτωση» είναι να κυκλοφορούν δύο ή τρεις συγκάτοικοι προφανώς μεθυσμένοι και εμφανώς κραδαίνοντας σουγιάδες, αναζητώντας ο ένας τον άλλον. Σε όλες τις άλλες συγκυρίες, οι συγκάτοικοι γλιστρούν και συνυπάρχουν σε ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα, όχι περισσότερα αναλογικώς από μια φωλιά φιδιών σε νάρκη, και βολεύονται, ο καθείς με τις συνήθειες και το εργόχειρό του. Στην Ανατολή την «καθ’ ήμάς» ή στην «όχι και τόσο πολύ μεθ’ ημών» δεν είναι ασυνήθιστο θέαμα η συνύπαρξη συγκατοίκων όπου ο ένας πουλάει μαϊντανό στο παράθυρο, ο άλλος υφαίνει σε αργαλειό, άλλος κοιμάται μακαρίως (όρθιος), ενώ διάφοροι συγγενείς του καθενός, ανιόντες και κατιόντες, κάνουν τα δικά τους.
Κι ενώ η δυτική συνύπαρξη συκοφαντείται νοτίως του Μπέλες, είναι πολύ δύσκολο στους νεοέλληνες να γευματίζουν δίπλα σε «ξένους», εννοώ στο ίδιο τραπέζι, όπως πράττουν οι Γάλλοι, ή να χαίρονται μια σάουνα από κοινού, όπως πράττουν οι Βίκινγκς αλλά και οι απέναντι της Βαλτικής. Επίσης ,όταν σπουδάζουν και μένουν σε πανεπιστημιακά κοιμητήρια, στην αρχή αρνούνται τη σχετική τάξη που επικρατεί στις κουζίνες και στους κοινόχρηστους χώρους, προσπαθώντας είτε να παραβιάσουν την ιδιωτικότητα του ξένου τάπερ (πράγμα για το οποίο δεν κατηγορήθηκε ποτέ κάποιος Δανός) είτε να απωθήσουν τους συνυπάρχοντες μασουλώντας με απόλαυση σφαιρίδιο προβατίσιου οφθαλμού που αρνούνται να καταναλώσουν χωρίς μάρτυρες.
Η συγκατοίκηση στο κλασικό τριάρι διαμέρισμα υπό τον νεοελληνικό ουρανό είναι μια σαφώς πιο θερμή υπόθεση. Ο συγκάτοικος είναι μέρος της κοινωνικής εκπαίδευσης. Τα οικογενειακά φαγητά που προσκομίζει δεν αποτελούν ατομική ιδιοκτησία. Κι όταν ο ένας αποδεικνύεται ακατάστατος, συνήθως συμπαρασύρει τον τακτικό και τον τιτίζη στην απώλεια.
Παρά τις δικλείδες αυτές, αλλά και τα προβλήματα, η νεοελληνική συγκατοίκηση γενικά θεωρείται πουργατόριο, αλλά ποτέ κόλαση. Για την κόλαση όλοι έχουμε ως υπόδειγμα ένα μέρος στο οποίο κατοικούμε μόνοι μας και στο οποίο δεν υπάρχουν επισκέπτες.
