Δυο φορές ξεκίνησα να διαβάζω Το Τρίτο Στεφάνι όταν ήμουν νεότερος, και είχα περισσότερες αντοχές και ανοχές, και δύο φορές το παράτησα. Πρόσφατα το έδωσε σε εξαιρετική νέα έκδοση (μονοτονική) το Βήμα της Κυριακής, και το ξαναξεκίνησα, φιλότιμα. Δυο μέρες κράτησε η προσπάθειά μου. Σήμερα το έκλεισα (οριστικά, ελπίζω), αναφωνώντας ωχ αδελφέ, έχοντας ολοκληρώσει το πρώτο κεφάλαιο.
Το ξέρω ότι αυτή η ομολογία με κατατάσσει στους αθεράπευτα και αμετάκλητα στρέιτ. Στους απολίτιστους, αναίσθητους, και πλείστα όσα άλλα σχετλιαστικά. Όμως δεν έχω κανένα πρόβλημα με τον εαυτό μου, σε αντίθεση με αυτό το βιβλίο που το βρήκα αφόρητα πληκτικό. Είμαι σίγουρος ότι το 1962, όταν πρωτοκυκλοφόρησε, θα είχε άλλη σημασία και θα διαβαζόταν διαφορετικά, αλλά από διαφορετικούς ανθρώπους σε άλλους καιρούς.
Το έργο διασκευάστηκε για το ραδιόφωνο, την τελεόρασις, και ανέβηκε στο θέατρο. Η τελευταία διασκευή έγινε από τον Φασουλή και τον θίασό του, που έχουν ανεβάσει το μυθιστόρημα (όχι, μην περιμένετε να γράψω θεατροποιήσει) σε παράσταση φέρουσα τον πρωτότυπο τίτλο Το Τρίτο Στεφάνι του Κώστα Ταχτσή. Οπότε προκύπτουν ορισμένα ερωτήματα:
1. Υπάρχει και άλλο Τρίτο Στεφάνι πλην αυτού, οπότε έπρεπε να τονιστεί η πατρότητά του για να αποφευχθεί η σύγχυση; Υπάρχει δηλαδή Το Τρίτο Στεφάνι του Μένη Κουμανταρέα, Το Τρίτο Στεφάνι του Αλέξη Σταμάτη, το Τρίτο Στεφάνι της Αλκυόνης Παπαδάκη; Μπορεί κάποιος να γράψει ένα μυθιστόρημα με τον ίδιο τίτλο που έχει ένα (διάσημο) παλαιότερο; Αργεί η βελτιωμένη εκδοχή του από τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο;
2. Μήπως η διασκευή του έργου το έκανε αγνώριστο κι έπρεπε να μπει το όνομα του συγγραφέα προς αποφυγήν παρεξηγήσεων; Μήπως το ζήτησαν οι κληρονόμοι του για να ενισχύσουν το trademark; Ή μήπως απλώς οι διασκευαστές ήθελαν να αποτίσουν έναν ιδιότυπο φόρο τιμής στον μακαρίτη που έδωσε ένα τοτεμικό έργο και πέθανε για τις αμαρτίες του(ς);
3. Το 1992 βγήκε η ταινία Bram Stoker's Dracula και το 1994 η Mary Shelley's Frankenstein. Είναι το Τρίτο Στεφάνι έργο γκραν γκινιόλ για να ενταχτεί σε αυτήν την παράδοση; Ή οποιοδήποτε έργο σκηνοθετεί ένας Φασουλής γίνεται αυτομάτως λίγο Guignol; Ή μήπως ο σκηνοθέτης ήθελε να τονίσει τη συνάφειά του με τους αλλοδαπούς συναδέλφους του Coppola (πατήρ) και Branagh, που υπέγραφαν τις δύο ταινίες;
4. Γιατί ο Γιάνναρης δεν το έχει κάνει ακόμα ταινία;
5. Γιατί ο Σαββόπουλος δεν το έχει μελοποιήσει ακόμη;
6. Γιατί ο Μαρωνίτης δεν το έχει ανεβάσει ακόμη στο Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας;
7. Γιατί ο Ψινάκης δεν το έχει κάνει ακόμα ρηάλιτη;
8. Ο δολοφόνος του Ταχτσή το είδε ή βλέπει μόνο Πατεράκη και Κοκκίνου;
