Έμεινα έκπληκτος μπροστά στην επίμονη άρνηση του Τάκη Ζαχαράτου να αποκαλύψει την ηλικία του, σε τηλεοπτική εμφάνισή του. «Επαγγελματική διαστροφή» αποφάνθηκε η θεία Ιουλία: «Παίξε παίξε τη Ζωζώ Σαπουντζάκη, ταυτίστηκε μαζί της και σε αυτό το θέμα». Αν όμως υποθέσουμε ότι την αειθαλή Ζωζώ εκείνο που την έσπρωξε να παραποιήσει τα στοιχεία της ταυτότητάς της (θυμάστε την τραγελαφική ιστορία;) ήταν η άνευ ορίων γυναικεία φιλαρέσκειά της, γιατί να κρύβει χρόνια και ένας τόσο νέος άνθρωπος όπως ο Ζαχαράτος; «Για ψυχολογικούς λόγους» ισχυρίζεται η θεία. «Και εσύ για “ψυχολογικούς λόγους” τα κρύβεις;». «Εγώ δεν κρύβω τίποτε. Είμαι 70 ετών και δεν φοβάμαι να το πω». «Θεία, αν είσαι 70, έχουμε μόλις 25 χρόνια διαφορά». «Ναι, πόσα νόμιζες ότι είχαμε;». Είπα να μην της χαλάσω τη φαντασίωση θυμίζοντάς της ότι στο πληρεξούσιο που μου έχει κάνει για να ταλαιπωρούμαι αντ’ αυτής σε τράπεζες, ταχυδρομεία και δημόσιες υπηρεσίες αναγράφονται στοιχεία της ταυτότητάς της, ανάμεσά τους και το «Έτος γεννήσεως: 1920». Αλλά και αυτή το παρακάνει. Να κρύβει 21 ολόκληρα χρόνια; Ούτε η Μπέιμπι Τζέιν να ήταν – από την ομώνυμη ταινία όπου η Μπέτι Ντέιβις ερμηνεύει αριστοτεχνικά μια υπερώριμη μπεμπέκα!
Δεν συμφωνώ με τους ανθρώπους που κρύβουν τα χρόνια τους, γυναίκες και άνδρες. Όχι μόνο επειδή θεωρώ ότι κάθε ηλικία έχει τη γοητεία της (με την προϋπόθεση η ζωή να μην έχει ξεσπάσει πάνω σου όλο το μένος της) αλλά και επειδή η άρνηση να παραδεχτείς ποιος/ποια είσαι στην πραγματικότητα είναι, κατά τη γνώμη μου, ένδειξη ανωριμότητας. Πρόκειται για ήττα απέναντι στον χρόνο, απόδειξη του πόσο πολύ σε τρομάζει. Τόσο ώστε να συμπεριφέρεσαι σπασμωδικά. Κάτι σαν τη στρουθοκάμηλο που χώνει το κεφάλι της στην άμμο και νομίζει ότι δεν τη βλέπουν. Όλοι όμως βλέπουν, όλοι γνωρίζουν, όλοι σχολιάζουν και γελάνε πίσω από την πλάτη σου: «Πόσο σού είπε η Κούλα ότι είναι; Εξήντα; Εγώ τότε είμαι αγέννητη! Που λέει ο λόγος... Παιδάκι μου, στον γάμο μου, το ’71, ήταν έγκυος στην Άννα. Είχε παντρευτεί στα 30 της, μεγαλοκοπέλα (το θυμάμαι επειδή σχολίαζαν όλοι ότι παραλίγο να του μείνει στο ράφι τού πατέρα της), και γέννησε έναν χρόνο μετά. Τότε δηλαδή, όταν παντρεύτηκα, ήταν 31. Για υπολόγισε τώρα, αν το ’71 ήταν 31, τώρα πόσο είναι; Εβδομήντα ένα είναι!». Άριστες στα μαθητικά οι (άσπονδες) φίλες και οι φίλοι όταν μετράνε τα χρόνια των άλλων, και ας τα χάνουν στο μέτρημα όταν έρχονται στα δικά τους.
Θυμάμαι μια διάσημη ηθοποιό να δηλώνει «δεν αποκαλύπτω την ηλικία μου, γιατί δεν θα πιστέψουν ότι λέω αλήθεια και θα αρχίσουν να προσθέτουν και άλλα χρόνια». Τι κατάφερε με τη λυσσαλέα προσπάθειά της να μην αφήσει να διαρρεύσει το φοβερό και τρομερό μυστικό; Ούτε το ραντεβού της με τον χάρο καθυστέρησε ούτε τις αποκαλύψεις που ακολούθησαν τον θάνατό της, σχετικά με το πόσων ετών ήταν στην πραγματικότητα. Άλλη μία απόδειξη του πόσο ανούσιες είναι οι προσπάθειες συγκάλυψης. Ενίοτε και γελοίες: Όπως στην περίπτωση δύο αδελφών, η μία εκ των οποίων ζούσε στην πρωτεύουσα και η άλλη στην επαρχία. Η πρωτευουσιάνα και πιο κοκέτα δήλωνε 80 ετών (και δεν έδειχνε ταυτότητα), η άλλη δήλωνε «90 κλεισμένα και δεν έχω τίποτε να κρύψω!». Αυτό που δεν μπορούσε να κρύψει ούτε η 80άρα ούτε κανένας ήταν ότι και οι δύο είχαν γεννηθεί την ίδια ημέρα. Ναι, ήταν δίδυμες με... δέκα χρόνια διαφορά! Και δεν χρειάζεται να σας πω ποια έλεγε την αλήθεια.
Έχω ακούσει πολλές τέτοιες ιστορίες: Για κυρίες που πλαστογραφούν την πραγματική ημερομηνία γέννησής τους στα δημόσια έγγραφα, που βάζουν τα αδέλφια τους να ορκιστούν ότι δεν θα αποκαλύψουν σε κανένα τον πραγματικό αριθμό, που «κόβουν» χρόνια από τα παιδιά τους για να φανούν νεότερες. Και αν δεχτώ ότι εκείνες τις κυβερνά η γυναικεία φιλαρέσκεια – ανεπαρκές ως ελαφρυντικό –, στην περίπτωση των ανδρών που κρύβουν την ηλικία τους, πολύ πιο δύσκολα αναγνωρίζω ελαφρυντικά. Ειδικά όταν προσπαθούν να ξεγελάσουν τα χρόνια που περνάνε με κομοδινί βαφές μαλλιών και μπότοξ. Κάθε φορά που τους συναντώ θυμάμαι το φινάλε του «Θανάτου στη Βενετία» του Βισκόντι: με τη βαφή μαλλιών του ώριμου ήρωα να λιώνει από τη ζέστη και να κυλάει στο πρόσωπό του, ένα μαύρο ποτάμι πίκρας για τα χρόνια που πέρασαν, για τις στιγμές που χάθηκαν, για τους τόνους πλήξης, θλίψης και μοναξιάς που είχαν συσσωρευτεί στην καρδιά του.
Έχει δίκιο η θεία η Ιουλία όταν μου λέει «μη γίνεσαι τόσο σκληρός με τους ανθρώπους». Δεν μιλάω όμως έτσι από σκληρότητα. Στην πραγματικότητα βλέπω με συμπόνια εκείνους που προσπαθούν να ξεγελάσουν τον χρόνο κάνοντας ότι τα χάνουν στο μέτρημα. Γιατί τελικά τον υπολογίζουν περισσότερο απ’ όλους και αυτό τους αναγκάζει να οχυρωθούν (ποικιλοτρόπως), δεν τους αφήνει να απολαύσουν τη φυσιολογική ροή της ζωής τους. «Και ποιος είσαι εσύ, ο υπεράνω, που βγαίνεις και δηλώνεις ότι τους συμπονάς;» μου επιτίθεται η θεία. Ποιος είμαι, αλήθεια; Υποθέτω ένας άνθρωπος που φοβάται πολύ, όπως όλοι, το πέρασμα του χρόνου, αυτά που θα μου πάρει, αυτά που θα μου φέρει, το αναπόφευκτο, κάποια στιγμή, τέλος. Αλλά που προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τη ζωή και με τον θάνατο, να απολαύσει την πρώτη και να φτάσει έτοιμος στο δεύτερο (φτου σκόρδα!) επικεντρώνοντας στην ουσία των πραγμάτων και όχι σε... δυσεπίλυτους μαθηματικούς γρίφους. Γιατί, αν για τη Λουσίλ Μπολ «το μυστικό της νεότητας είναι να ζεις τίμια, να τρως αργά και να ψεύδεσαι για την ηλικία σου», όσα ψέματα και αν πεις, η πραγματική ηλικία σου είναι η μοναδική de facto αλήθεια της ζωής σου.
