Το 1978, στο γυμνάσιο πήγαινα αν θυμάμαι καλά και ήταν Μάιος όταν πέθανε η περίφημη Κυρία Κυβέλη, από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες του ελληνικού θεάτρου του 20ού αιώνα. Απόλυτη πρωταγωνίστρια μεταξύ 1901 και 1966. Δύο μήνες πριν τις αρχές Μαΐου 1978, είχε πεθάνει η Σοφία Βέμπο, τον Μάρτιο, και εκείνη την εποχή όπου δεν υπήρχαν ιδιωτικά κανάλια, νεκρολαγνεία για τους «παλιούς καλούς καλλιτέχνες» και κόμματα που να καπελώνουν κηδείες τόσο έντονα όπως σήμερα, η κηδεία της ήταν ένα παναθηναϊκό συλλαλητήριο. Όλοι οι Αθηναίοι είχαν πάει, γνωστοί και άγνωστοι, να καταθέσουν λουλούδι για την τραγουδίστρια της νίκης. Αργότερα, έμαθα πως την κηδεία της Βέμπο είδε στο δελτίο ειδήσεων της κρατικής τηλεόρασης η Κυρία Κυβέλη και είπε από το δωμάτιο του Ευαγγελισμού όπου νοσηλευόταν βλέποντας αυτό το τεράστιο πλήθος να θρηνεί «έτσι αξίζει να πεθαίνει κανείς»…
Όταν πέθανε η ίδια, δύο μήνες μετά, στην κηδεία της παρευρέθηκαν πολύ λίγοι άνθρωποι. «Η Κυρία Κυβέλη άργησε να πεθάνει, είχαν προλάβει να πεθάνουν πριν από αυτήν οι θαυμαστές…», σχολίασε σε χρονογράφημά του λίγες μέρες μετά ο Αλέκος Σακελλάριος για την 91 ετών Κυβέλη…
Όπως και να το κάνουμε, είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις πότε φεύγεις από τα δημόσια δρώμενα, γιατί βέβαια πότε θα φύγεις από τη ζωή το κανονίζει Άλλος. Η Μαρία Δημητριάδη, η οποία έφυγε πριν λίγες μέρες στα 58 της μόλις χρόνια, ξεκίνησε την καριέρα της έφηβη τραγουδώντας εκείνο το μοναδικής ευαισθησίας τραγούδι του Ξαρχάκου σε στίχους Γιώργου Παπαστεφάνου το «Ένα πρωινό», που ακουγόταν στην ταινία «Κορίτσια στον ήλιο» του Βασίλη Γεωργιάδη. Στα χρόνια του ’80, ώριμη ερμηνεύτρια πλέον, τραγούδησε και άλλα πολλά λυρικά κομμάτια, συνεργάστηκε μάλιστα και με τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος την εκτιμούσε πάρα πολύ. Στα χρόνια όμως του ‘70, στην άγρια πολιτικοποίηση των καιρών μετά το ‘74, τραγούδησε πολιτικά τραγούδια του Θεοδωράκη, του Θάνου Μικρούτσικου και άλλων, και ίσως ήταν η φωνή της, ίσως η προσωπικότητά της, ίσως τα πιστεύω της που αντανακλώνται στο τραγούδι της, πάντως ό,τι και να ήταν με το πολιτικό τραγούδι ταυτίστηκε έτσι που με το πέρασμα του χρόνου στη συνείδηση του κοινού έμοιαζε να μην έχει πει τίποτα άλλο στην καριέρα της εκτός από πολιτικά τραγούδια. Το να ταυτιστείς βέβαια με ένα είδος και να εκφράσεις μια εποχή τόσο πολύ ως ερμηνεύτρια λίγο δεν είναι, απλώς κάποια στιγμή υπάρχει ο φόβος να αλλάξει η εποχή και αν δεν προλάβεις να πηδήξεις στο τρένο της καινούργιας εποχής μένεις ως χαρακτηριστική φιγούρα της προηγούμενης…
Τα σκεφτόμουν όλα αυτά αυτές τις μέρες που έφυγε μετά από δύσκολη και οδυνηρή μάχη με την αρρώστια της η Μαρία Δημητριάδη. Αυτή η εξαιρετική τραγουδίστρια, ο θαυμάσιος άνθρωπος, όπως λένε αυτοί που τη γνώρισαν, πάνω απ’ όλα αυτός ο έντιμος και με αρχές για τη ζωή του και για την τέχνη του άνθρωπος, ο οποίος δεν έκανε υποχωρήσεις αλλά κρατήθηκε στο επίπεδο που εκείνη προτιμούσε και που ήταν αντάξιο του ταλέντου της. Είδος σπάνιο, όχι μόνο για σήμερα αλλά γενικά γι’ αυτή τη χώρα. Η Μαρία Δημητριάδη δεν ήταν μια τραγουδίστρια της μόδας. Όσοι έκλαψαν γι’ αυτήν, είτε την ήξεραν προσωπικά είτε όχι, έκλαψαν γιατί πραγματικά την εκτιμούσαν και τη σέβονταν, ενώ κάποιοι άλλοι μαζί με αυτήν αποχαιρέτησαν και μια ολόκληρη εποχή. Μια εποχή που αν μη τι άλλο διέθετε ελπίδες, φρούδες απ’ ό,τι αποδείχτηκε τελικά αλλά ελπίδες, μια εποχή απ’ την οποία ακόμα η χυδαιότητα δεν είχε πετάξει αυτάρεσκα το προσωπείο της ευπρέπειας από πάνω της…
Καληνύχτα, Μαρία Δημητριάδη…
