Έγχρωμη Βέμπο;
23.10.2008 - 5:49:38 PM
Τελεσίδικα η εικονογραφία τού 1940 είναι ασπρόμαυρη! Αν για το 1821 το κατ'εξοχήν μέσο που το εικονογράφησε είναι η γκραβούρα και αν για το 1912-13 η ¨εγχρωμη λαϊκή - ή η έστω όχι και τόσο λαϊκή - λιθογραφία , για την εποποία τού 1940, όπως και για όλα τα επόμενα γεγονότα μέχρι την Απελευθέρωση, η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι το εκφραστικό μέσο που σχεδόν κατ'αποκλειστικότητα απεικόνισε τα ηρωϊκά και πένθιμα χρόνια τού πολέμου και τής Κατοχής.
Γαλουχηθήκαμε, μεγαλώσαμε, ανδρωθήκαμε μ'αυτή την εικονογραφία (η εικόνα τών χαμογελαστών φαντάρων μπροστά στην Εθνική Βιβλιοθήκη ανήκει στην ανθολογία τής Εθνικής μας Εικονογραφίας, όχι πολύ διαφορετικά ας πούμε απο την ¨"Ελλάδα στα ερείπια τού Μεσολογγιού" τού Ντελακρουά ή τη "Δόξα τών Ψαρών" τού Γύζη). Κι έχει τόσο ενσταλαχθεί στη ψυχή μας αυτή η εικονογραφία, που βρίσκεται πέρα απο κάθε δυνατή αισθητική κρίση - παρεκτός κι αν αυτή ειναι θετική. Και ξέρετε, τελικά είναι θετική, γιατί δε θα επιβίωνε στο εικονονιστικό τμήμα τού θυμικού μας αν έτσι δεν ήταν. Και δέστε πώς λειτουργεί συνεκδοχικά όταν ας πούμε ακούμε τα τραγούδια τής Βέμπο : ασπρόμαυρες φωτογραφίες προβάλλουν ανάμεσα στούς λυγμικούς ή ιλαρούς-σατυρικούς στίχους που τραγουδά ,ποτέ κάποια έγχρωμη εικόνα, κι ας μη λείπουν κι αυτές π.χ. τού Αλεξανδράκη. Φαντάζει σαν ένα είδος αλληλεγγύης τών τεχνών, μιά συνάφεια που ξεπερνά το απλό και εύλογο τής χρονικής συνύπαρξης.
Τιμή και δόξα λοιπόν στη μεγάλη λαϊκή τέχνη τής φωτογραφίας και τούς σεμνούς και ανεπιτήδευτους υπηρέτες της ,που μέσα απο μύριες όσες αντιξοότητες τεκμηρίωσαν αλλά και με το τρόπο τους ύμνησαν , τον αγώνα ενός φτωχού και πολυρημαγμένου αλλά και φωτογραφικά τόσο, μα τόσο γοητευτικού λαού! Ο κατάλογος είναι μεγάλος και πολλά ονόματα είναι αποκαταστημένα απο την Ιστορία. Άλλους θα τούς καταπιεί για πάντα εκείνη η αφάνεια, που έκανε όμως έναν άγνωστο στρατιώτη τόσο διάσημο. Εγώ θα μείνω σ'ενα γυναικείο όνομα, μιά σεμνή, σχεδόν ντροπαλή, Δέσποινα τής Ελληνικής Φωτογραφίας, τη Βούλα Παπαιωάννου. Είναι μιά καλή αφορμή αυτές οι μέρες να θυμηθούμε το σεπτό όνομά της, αυτής τής μεγάλης κυρίας,τής ανυστερόβουλης αστής, που με τη φωτογραφική της δράση στα χρόνια τής κατοχής, βοήθησε να ξυπνήσουν υπνώττουσες συνειδήσεις για ν'αντιμετωπισθεί το μεγάλο πρόβλημα τής Πείνας πούχε πλήξει την Ελλάδα και κυρίως τα αστικά της κέντρα. Η μεγάλη καλλιτεχνία τής Παπαιωάννου βρίσκεται στο βαθύ, ειλικρινή,διακριτικό και καθόλου κραυγαλέο,το χαμηλόφωνο, ανθρωπισμό της.Μιά ακόμη γυναίκα που πλαισίωσε με το σεμνό ηρωϊσμό της μιά εποποιϊα.
