Φούσκες:Warholiana
28.11.2008 - 1:07:32 AM
Είναι στο πεπρωμένο τής Αμερικής να παράγει κρίσεις και στο δικό μας ευρωπαϊκό πεπρωμένο να τίς εισπράττουμε αργά ή γρήγορα. Τώρα που στην επικαιρότητα τρέχει το χρηματιστηριακό δράμα και οι συνεπακόλουθες καταρρεύσεις σκέφτομαι οτι κάτι ανάλογο συμβαίνει και σε άλλους τομείς τής αμερικανικής παραγωγής και οικονομίας. Γιατί τί άλλο είναι και η παραγωγή τέχνης στις ΗΠΑ; Ένας όχι πιά και τόσο αμελητέος παράγων τής οικονομίας τους.
Γκόλντεν μπόις ενδημούν και στο χρηματιστήριο τής τέχνης και πίσω απ'τη ραφινάτη και χαριτωμένη τους εσσάνς, αστράφτει η λάμψη τού γερακίσιου τους βλέμματος, η αρπαχτική ορμή του λιμασμένου νεόπλουτου, που θέλει να ζήσει στο φώς τών προβολέων μιά ζωή κλούβια μα θορυβώδη και φανταχτερή. Είναι ο κόσμος που τούς έφτιαξε ο πάπας τής απόλυτης κενότητας, ο δαρμένος απ'τη μυριόστομη οργή τών κόμπλεξ του, ο γραφίστας με τη πλατινένια περούκα, η αδιέξοδη Μέριλιν τής Αμερικανικής Τέχνης, ο πολύς και- αλίμονο!- τόσο λίγος Άντυ Γουώρχολ.
Διερωτήθηκα πολλές φορές πώς μιά τόσο εξώφθαλμα κούφια τέχνη (τέχνη;) μπόρεσε όχι απλά να σταθεί αλλά και να κυριαρχήσει στη παγκόσμια αγορά και μάλιστα με συνεχώς εντεινόμενη τη παρουσία του; Πώς ένα τέτοιας απίθανης κενότητας άτομο καταφέρνει να συγκινεί ανθρώπους που -φαινομενικά τουλάχιστον-δείχνουν σοβαροί, εγκρατείς και νοήμονες; Οι απαντήσεις είναι πολύ απλές, όπως πάντα συμβαίνει με τίς αλήθειες. Στις ΗΠΑ οι γκαλερίστες δεν είναι μιά αμελητέα οικονομική δύναμη. Πολλές φορές πίσω απ'το γκαλερίστα βρίσκεται ο κεφαλαιούχος που δηλώνει καλύτερος πελάτης του. Επέλεξαν έναν ανερμάτιστο, ήσσονος αξίας αλλά εξαιρετικά μωροφιλόδοξο καλλιτέχνη που δέχτηκε να παίξει το παιχνίδι τού μάρκετινγκ με το ζήλο τού νεοφώτιστου. Αγοράζοντας λοιπόν ένα συγκεκριμμένο καλλιτέχνη, έτσι όπως στρατηγικά πιά έχει αποφασιστεί, δημιουργείται ένα πλέγμα εντυπώσεων που ενισχύεται απο φιλικά-άν όχι και ιδιόκτητα- έντυπα και που μοιραία και αναπόδραστα οδηγούν σε μιά μυθοποίηση. Το κλειδί ακριβώς είναι αυτό: μιά αχλύς υψηλής τέχνης αρχίζει και περιβάλλει το κατά τα άλλα χλωμό ου μην και θολό καλλιτέχνη(;). Το παιχνίδι τού μάρκετινγκ εμπλουτίζεται με οργανωμένη και κατευθυνόμενη αντίληψη για ένα νέο λάιφ στάιλ που το κατευθύνουν-μαστόρικα οφείλω να αναγνωρίσω- άτομα με ιδιότυπες εκλεκτικές συγγένειες. Περιέργως εδώ έρχεται η γαμψόμορφη, χολερική φιγούρα τού Γκαίμπελς για να παίξει το παιχνιδάκι τής προπαγάνδας αλλιώς: "λέγε λέγε όλο και κάτι θα μείνει". Κι έτσι βλέπεις το αμήχανο βλέμμα τού απορημένου φιλότεχνου να βουτά στη κατάσταση ενός ανεκλάλητου θαυμασμού όπου τον σπρώχνει ο πληθωρισμός τών πολλών-πολλών λόγων. Αν κάνετε μιά γύρα στα βιβλιοπωλεία, στα τμήματα τέχνης, μπορεί να βρείτε και είκοσι διαφορετικές εκδόσεις για τον ανιαρά ίδιο και επαναλαμβανόμενο Γουώρχολ και πολλές φορές ανύπαρκτο ή ελλιπως εκπροσωπούμενο π.χ. το Βελάσκεθ. Ή, για να χοντρύνουμε τη σύγκριση, να πωλείται ένας απο τούς ελάχιστους διαθέσιμους- και γενικά τόσο λίγους!- αυθεντικούς Βαττώ σε τιμή κατώτερη τών πολλαπλών τού Αμερικανού "μαιτρ" που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ακράγγιξε κάν το πίνακα παρά μόνο τη στιγμή που τον υπέγραφε λές και είναι (και γι'αυτόν σίγουρα ήταν!) επιταγή.
Ναι αλλά γιατί τόσος κόσμος να πέσει στη λούμπα που στήθηκε; Αντίδραση δεν υπήρξε; Δεν είναι όλοι οι αμερικανοί αμερικανάκια και πολυ περισσότερο δεν είναι τέτοιοι οι Ευρωπαίοι. Ε, εδώ τα γκόλντεν μπόις τής τέχνης συναντούν τα αντίστοιχα τής οικονομίας. Και στο κόσμο υπήρχαν και υπάρχουν συγκροτημένοι και σοβαροί και εχέφρονες οικονομολόγοι, αυτό όμως δεν εμπόδισε τη κρίση να σοβεί και να μάς απειλεί με τα σοβαρά της επακόλουθα. Αργά ή γρήγορα θα έρθει η μοιραία ώρα τής απαξίωσης. Σκέφτομαι μόνο τούς φουρκισμένους κιουρέιτορς που θα προσπαθούν ν'απαλλαγούν απ'τα μνημειακών διαστάσεων σκουπίδια που ρυπαίνουν τούς τοίχους τών μουσείων τους,σπρώχνοντας τα σε όλο και χαμηλότερους ορόφους,σε όλο και πιό απομακρυσμένες αίθουσες, μέχρι τελικά να φτάσουν στίς αποθήκες και απόπου και πάλι αργά ή γρηγορα θα πάρουν την άγουσα για τίς χωματερές τής τέχνης. Στο μεταξύ όμως θα έχει διακινηθεί παααααρα πολύ χρήμα που θάχει λαμπρύνει τη ζωή πολλών σκοτεινών τύπων. Αυτή είναι η άσχημη, η αισχρή ,η πρόστυχη πλευρά τής ματαιότητας, της ματαιότητας που δεν είναι όύτε άσχημη,ούτε αισχρή ούτε πρόστυχη.
