Seydou Keyta


Aν ο Κεϊτά ήταν ευρωπαϊκής συγκρότησης εικονοποιός θα είχε δύο εναλλακτικές: ή θα διάλεγε ένα ψευδαισθητικά ζωγραφισμένο φόντο (τυπική επιλογή ενός φωτογραφικού ναϊβισμού που μάλλον ανήκει στην αισθητική τού 19ου αιώνα) ή ένα ουδέτερο φόντο που θα προέβαλε αποτελεσματικότερα τα μοντέλα του στο πρώτο πλάνο (μιά σίγουρα πιό επιτηδευμένη,πιό λόγια επιλογή που παραπέμπει κατευθείαν στη παράδοση τής ολόσωμης προσωπογραφίας όπως τη ξεκίνησε πρώτος- και τελεσίδικα καλύτερος- ο Βελάσκεθ) . Στο στήθος όμως τού Μαλινέζου φωτογράφου χτύπαγε συνειδητά μιά θερμή και ενστικτώδης αφρικανική καρδιά.

Με πείσμα σχεδόν προγραμματικό και με συνέπεια διανοητή τής εικόνας ο Κεϊτά επέλεξε να κάνει το φόντο του πεδίο δράσης ή μάλλον διάδρασης με τα τεκταινόμενα στο πρώτο πλάνο. Προτού κάν υπάρξει η συγκροτημένη ομάδα τής Op art (optical art) υπό το Vasarely


Vasarely

ο Κεϊτά είχε ήδη διατυπώσει με τίς ασπρόμαυρες φωτογραφίες του τίς πρώτες απόπειρες μιάς τέχνης εκτάκτως διανοητικής-αν όχι και εγκεφαλικής. Τα τυπικά δυνατά γραφικά στοιχεία τών διακοσμητικών μοτίβων τών πετασμάτων τού φόντου ,τόσο σχηματοποιημένα αλλά και τόσο έντονα, διαλέγονται με βιαιότητα σχεδόν πρωτόγονα ρωμαλέα και δημιουργούν μιά ενέργεια που συντονίζεται αφενός μεν με τα διεισδυτικά,διαπεραστικά βλέμματα τών φωτογραφημένων που επί τής ουσίας κι αυτά δεν είναι κάτι άλλο παρά μαύρα στίγματα σε άσπρο φόντο και αφετέρου με τα σχέδια πάνω στίς αφρικανικές στολές, που με τον ίδιο έντονο γραφισμό τους μοιάζουν να αποπειρώνται να διεισδύσουν και να περιπλακούν με τα σχήματα τού φόντου σ'ένα παιχνίδι αφρικανικής εικαστικής "τρέλλας" και ευρωπαϊκής ρασιοναλιστικής φρονιμάδας. Σε τόλμη και σε εικαστική ομορφιά μόνο ο Ματίς φάνηκε πιό ρηξικέλευθος.


Matisse

Αν όμως ο Κεϊτά έμενε στο γραφισμό η τέχνη του θα καταναλώνονταν εν ριπή οφθαλμού, θάταν ένα φτηνό ,κουτοπόνηρο εφφέ που θα εξαντλούσε πολύ γρήγορα τη ρηχάδα της. Και πάλι λοιπόν αποδεικνύει τη στόφα του σα πολύ υψηλής ποιότητας καλλιτέχνης γιατί δε μένει στην επιφάνεια και στη τερπνότητα τών πρώτων εντυπώσεων. Υπάρχει ένα βαθύ αίσθημα στην εικόνα του που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ζεστασιά τού βλέμματος του πάνω στα μοντέλα του που κι εκείνα με τη σειρά τους την αντανακλούν πάνω μας σαν  μιά προσφερόμενη θαλπωρή. Υπάρχει μιά αίσθηση τιμιότητας στο τρόπο που μάς κοιτούν, κάτι καλοσυνάτο και ανυπόκριτα αβρό που απο καιρό σε καιρό μάλιστα τα διακοσμεί η ομορφιά τού άδολου και απονήρευτου χιούμορ.


Seydou Keita

Τα μοντέλα του προφανέστατα είναι ανυποψίαστα και αμέτοχα τής έννοιας πόζα. Επί τής ουσίας διαλέγονται φιλικά,ίσως και περιπαικτικά με το φωτογράφο. Μετέχουν σ'ένα εξελισσόμενο αστείο χωρίς την αδημονία τού φωτογραφικού αποτελέσματος που μοιάζει κιόλας να αγνοούν τη πραγματική του φύση.


Seydou Keita

Αρνούμαι όμως αυτό το είδος ποζαρίσματος να το χαρακτηρίσω ναϊβισμό.Είναι για μένα περίπου ισοδύναμο τού βλέμματος των πρωτολάστων πριν το προπατορικό αμάρτημα. Αν τότε τη ζημιά την έκανε το φιδάκι, με την φωτογραφία η αμαρτία συντελέστηκε όταν οι άνθρωποι ανακάλυψαν πότε βγαίνει το "πουλάκι"..Στον Κεϊτά οι πατριώτες του ζούν σ'ενα φωτογραφικό παράδεισο γεμάτο απονήρευτα δηλαδή αποζάριστα βλέμματα. Για να γίνει κατανοητό αυτό αρκεί να δεί κανείς φωτογραφίες ενός άλλου διάσημου συμπατριώτη του, τού Malick Sibide',ούτε καν μιά γενιά  μεταγενέστερου του.


Malick Sidibe'

Είναι ήδη φανερή η αίσθηση τής πόζας, τής ανάγκης ψυχολογικής ανταπόκρισης μ'ένα γνώριμα επιτηδευμένο τρόπο στο γεγονός τής φλασιάς. Η αμαρτία αρχίζει και διαβρώνει τη μνημειακότητα ενός βαθειού και ειλικρινούς βλέμματος. Στον Κεϊτά υπήρχε η φυσική γλύκα τών καρπών τής αφρικανικής γής, στο Σιντιμπέ ξεκίνησε η παραγωγή βιομηχανικής ζάχαρης. Η παγκοσμιοποίηση τού βλέμματος γίνεται πιά και η ομογενοποίηση του. 

Ο Σεϊντού Κεϊτά είναι ο φυσικά πνευματικός κληρονόμος τού δημιουργού τής Νεφερτίτης, τών  αυστηρών κοριτσιών απ'το Μπενίν και βέβαια ο μοναδικά αυθεντικός προσωπογράφος τού μεγάλου λαού του.

Benin


Seydou Keyta