Ποδόσφαιρο και φωτογραφία
30.6.2008 - 3:47:11 PM
Εκ πρώτης όψεως, δεν μοιάζει να υπάρχει άλλη σχέση ανάμεσα στο ποδόσφαιρο και στη φωτογραφία εκτός από την προφανή και αυτονόητη, ότι δηλαδή το ποδόσφαιρο και οι πρωταγωνιστές του βρίσκονται πάντα στο σκόπευτρο των φωτογράφων –κάτι που από μόνο του δεν είναι λίγο. Το ποδόσφαιρο, ως το, ασυζητητί, θεαματικότερο και μαζικότερο άθλημα, κατέχει τη μερίδα του λέοντος –και δίκαια– στην προσοχή, στη μέριμνα και στην αγάπη με την οποία η φωτογραφία επιδαψιλεύει τους ευνοούμενούς της, τουλάχιστον του αθλητισμού.
Κι όμως, η σχέση ποδοσφαίρου και φωτογραφίας είναι βαθύτερη, ουσιαστικότερη και απροσδόκητα πιο σύνθετη και πιο περίπλοκη. Στον βαθύ τους πυρήνα, στη γονιδιακή τους ιδιοσυστασία, μοιάζουν σχεδόν ταυτόσημα. Σχεδόν…
Το γήπεδο της φωτογραφίας είναι το καρέ, το φωτογραφικό καρέ, το οριοθετημένο πλαίσιο μέσα στο οποίο θα σταθούν, θα κινηθούν, θα επιβιώσουν ή θα πεθάνουν τα στοιχεία που θα απαρτίσουν την εικόνα. Ό,τι είναι να ειπωθεί, ό,τι είναι να γίνει θα γίνει από τα στοιχεία που θα βρεθούν και θα παίξουν μέσα σε αυτό το γήπεδο, μέσα στα όρια αυτού του γηπέδου και μόνο σε αυτά. Οποιεσδήποτε νύξεις ή επικλήσεις σε στοιχεία εκτός αυτού του γηπέδου δεν μας αφορούν, δεν υπάρχουν, δεν είναι παράγοντες του παιχνιδιού της εικόνας. Το ίδιο απόλυτα δεν συμβαίνει και στο ποδόσφαιρο, όπου μπορεί να αγνοηθεί ακόμα και μια συμπαγής και εκρηκτική μάζα ογδόντα χιλιάδων θεατών;
Προτού υπάρξει εικόνα, δηλαδή προτού φανεί αν μπήκε γκολ, οι παίκτες-στοιχεία κινούνται μέσα στο ασύντακτο σύμπαν του γηπέδου είτε συντονισμένα είτε ασυντόνιστα. Το καθήκον του φωτογράφου προπονητή είναι: η τελική διάταξη να είναι τέτοια ώστε στο θεατή της εικόνας να δοθεί η ισχυρή και αλάνθαστη εντύπωση ότι… έχει μπει γκολ. Πρέπει ο θεατής της φωτογραφικής εικόνας να είναι τόσο αψευδώς πεπεισμένος γι’ αυτό το συμβάν, ώστε να πάει στο στοιχηματζίδικο της γειτονιάς του διεκδικώντας το μερτικό του, όχι τόσο από την τυχόν επιτυχή πρόβλεψη που είχε κάνει, αλλά περισσότερο γιατί εκεί θα βρει να μοιράζονται τα κέρδη της δυνατής του διαίσθησης.
Θα μου πείτε ωραία όλα αυτά, αλλά ποια είναι η μπάλα στη φωτογραφία; Η απάντηση είναι πολύ απλή: όποια είναι και στο ποδόσφαιρο, δηλαδή η μπάλα του γκολ! Μόνο τότε η μπάλα αποκτά υπόσταση. Μέχρι να μπει το γκολ, δεν είναι παρά μια ρευστή ύλη που περνάει από πόδια σε πόδια, από πόδια σε κεφάλια, από κεφάλια σε κεφάλια, από κεφάλια ή πόδια σε χέρια (αν αυτά είναι του Θεού!). Θέλω να πω ότι στη φωτογραφία η μπάλα είναι το αείροο του βλέμματος, που δεν θα σταματήσει παρά μόνο εκεί που θα σουτάρει, που σημαίνει: εκεί που θα σκοράρει.
Ποδοσφαιριστές και φωτογράφοι μοιράζονται όμως και άλλο κοινό: τα πόδια τους. Είναι κοινή και εδραιωμένη πεποίθηση πια ότι ο φωτογράφος δρόμου φωτογραφίζει με τα πόδια και μόνο δευτερευόντως με τα μάτια και ότι, για να πετύχει ένα φωτογραφικό τέρμα, δεν κάνει λιγότερα χιλιόμετρα από όσα ο ποδοσφαιριστής για να πετύχει το αντίστοιχο δικό του. Τυχαίνουν και στους δύο φάσεις που όμως μπορεί να καταλήξουν ατελέσφορες. Σκέφτομαι αυτή την ιδιαίτερη κατηγορία των φωτογράφων του αθλητικού ρεπορτάζ που μπορεί να φεύγουν απ’ το γήπεδο χωρίς οι ίδιοι να ‘χουν σκοράρει, γιατί ας πούμε δεν κατάφεραν να πετύχουν το μοναδικό γκολ του αγώνα… Η αδελφή ψυχή του είναι ο τερματοφύλακας που δέχτηκε εκείνο το μοιραίο –και γι’ αυτόν– γκολ.
Ας αφήσουμε όμως τη μελαγχολία για να περάσουμε στο εντελώς αντίθετο συναίσθημα που φέρνει όσο τίποτε κοντά το ποδόσφαιρο με τη φωτογραφία. Σκέφτεστε τίποτε περισσότερο από τη γιγαντιαία, αναστάσιμη και εκρηκτική κοινότητα αμοιβαίας χαράς όταν στις ρωμαλέες νίκες του πρώτου απαντούν τα χαμογελαστά φλας της δεύτερης;
