.jpg)
Μέσα στην ευχάριστη έκπληξη που προκαλεί μιά γέννηση ποτέ δεν είναι αληθινά έκπληξη,είναι κάτι το απαιτητά προσδοκώμενο, κάτι αναμενόμενο. Θέλει το χρόνο της μέχρι να συντελεστεί και συνειδητοποιείται η χαρμόσυνη φύση της μέρα με τη μέρα. Αλλά μιά ανάσταση δεν είναι κάτι που ανήκει στις πιθανές,θεμιτές προσδοκίες μας. Δεν είναι βίωμα του καθημέραν βίου, είναι εξαίρεση. Και τί εξαίρεση!
Κατά μία σύμπτωση (;) οι περισσότερες αναστάσεις συνέβησαν στο μικρό διάστημα που ο Χριστός περπάτησε στη γη. Αλλά ενώ στις περιπτώσεις όπως η ανάσταση της κόρης του Ιαείρου ή η ανάσταση του Λάζάρου- εκπληκτικά γεγονότα καθεαυτά- υπήρξε η παρουσία και η μεσολάβηση, ου μην και η ίδια η εντολή του Χριστού,στη περίπτωση της Ανάστασης του ίδιου, το στοιχείο της έκπληξης είναι ακόμη μεγαλύτερο, γιατί εδώ το γεγονός συμβαίνει αδιαμεσολάβητα. Επί της ουσίας εδώ δεν έχουμε απλά και μόνον Ανάσταση αλλά- και εδώ βρίσκεται το μοναδικό της περίπτωσης- Αυτανάσταση! Δηλαδή ο ίδιος ο νεκρός αποφάσισε την έγερσή του και διαχώρισε τη θέση του οριστικά απ'το κόσμο των πεθαμένων. Απερίγραπτα εκπληκτικό, ανεπανάληπτο και κοσμογονικό γεγονός!
Αυτή την έκπληξη και τη χαρά που τη συνοδεύει εικονογράφισε ο μεγάλος Αναγεννησιακός και ταυτόχρονα Υστερογοτθικός γερμανός ζωγράφος Ματίας Γκρύνεβαλντ στο αδιαμφισβήτητο αριστούργημά του,το "Βωμό του Ιζενχάιμ", ένα μνημειακών διαστάσεων πολύπτυχο που αναπαριστά, μεταξύ άλλων, και τίς καθοριστικές στιγμές της ζωής τού Χριστού στη γη. Το έργο αυτό- η κιβωτός του Εξπρεσσιονισμού- δεν είναι παρά η ιδιοφυής συνάρμοση απίστευτων αντιθέσεων: απο την ευδαιμονία της συμφωνίας των αγγέλων στη "Γέννηση του Χριστού", στη ζοφερότερη "Σταύρωση" σύμπασας της χριστιανικής τέχνης, μετά πίσω ξανά στη χρωματική ιλαρότητα της "Ανάστασης" αφού πρώτα περάσουμε όμως απ'τον εφιαλτικό κόσμο των "Πειρασμών του Αγίου Αντωνίου".
Και ενώ η Σταύρωση κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν ένα πεμπτουσιακά σαδομαζοχιστικό έργο (θαυμάστε το πλέξιμο του ακάνθινου στεφανιού, εργο χεριών- ή φαντασίας- δαιμονικών ή μανιασμένων και σίγουρα όχι ανθρώπινα ανθρώπινων, έργο μυαλού αρρωστημένα διεγερμένου απο την επικείμενη ηδονική χαρά του μαρτυρίου), αντίθετα η "Ανάσταση είναι ένας ύμνος χαράς χρωματικής χωρίς προηγούμενο. Ποτέ ο Χριστός δεν αναπαραστάθηκε τόσο άυλος, τόσο λίγο υλικά υποστατός, τόσο απροσδιόριστης υλικότητας, με τόση ασάφεια στο περίγραμμα του όσο στο δεξιό φάτνωμα αυτού του εκπληκτικού βωμού στο Κολμάρ. Η κεφαλή του, που βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν του ήλιου(?) που τον περιβάλλει σαν ευρύ φωτοστέφανο, διαλύεται στο χρυσό φόντο του πυρωμένου πυρήνα του ολόφωτου αστεριού, εξαϋλώνεται χαμογελαστή στη χαρά και την ευδαίμονα ικανοποίηση της ανακτημένης Θεότητας. Αν ο θάνατος είναι απόδειξη της τρωτής υλικότητας και η Ανάσταση της τελικά ανίκητης Πνευματικότητας,ε τότε, στο έργο αυτό η μετάβαση απο το ένα στάδιο στο άλλο δόθηκε με τον εναργέστερο και τον επαρκέστερο δυνατό τρόπο, υποδειγματικά! Και μη ξεχνάμε ότι χρησιμοποιήθηκε ύλη γι'αυτό το σκοπό, η πιό υλική ύλη. Γιατί αυτό είναι το χρώμα, χώμα είναι, πέτρα και χώμα τις περισσότερες φορές...
Ο Γκρύνεβαλντ είναι ένας δύσκολος, τραχύς, αντιδημοφιλης θα λέγαμε ζωγράφος. Δεν είναι ένας τυπικά αναγεννησιακός καλλιτέχνης...παρόλο ότι είναι! Έφερε στην ακμή τής Αναγέννησης -έστω και της γερμανικής- που, ίσως,να μη θεωρείται ακμή, έναν όσο ποτέ ρωμαλέο μεσαίωνα, ολοζώντανα απειλητικό και ερεβώδη αλλά και τρυφερό και γλυκό κατά περίπτωση,όπως εδώ στη χαρωπή εικόνα της Ανάστασης. Αλλά και προοιωνίζεται με τη τέχνη του η πρωτοπορία τής ύστερης Αναγέννησης με τους εντελώς απροσδόκητους, εκκεντρικά τολμηρούς χρωματισμούς του όψιμου Μικελάντζελο, των μανιεριστών οπαδών του Μπροντζίνο, Ποντόρμο ή Μπεκαφούμι και στο βάθος αχνοφαίνεται η εξίσου με το Γκρυνεβαλντ μοναχική φιγούρα του Γουίλλιαμ Μπλέηκ (ο αναστημένος Χριστός μοιάζει προπάτορας στη χαρωπή θωριά του με πολλές μορφές τού Μπλέηκ).
Ποντόρμο: Αποκαθήλωση
