Η οικογένεια Van Winkle δεν περιλαμβάνει, απ’ όσο ξέρω, κανέναν Rip στους κόλπους της. Ή πάντως κανέναν γνωστό. Εννοώ άνθρωπο, θηλαστικό. Γιατί Rip Van Winkle έχει –το μπέρμπον που παράγει, για το οποίο καυχιέται πως είναι το καλύτερο στον κόσμο. Αυτό το όνομα φέρει, άλλωστε, και το αποστακτήριό της στο Κεντάκι.
Ας μη σταθούμε στον ισχυρισμό του «καλύτερου». Οι Van Winkle λένε πως το Rip Van Winkle είκοσι ετών έχει βαθμολογηθεί με 99 στα 100 από το Ινστιτούτο Δοκιμής Ποτών του Σικάγο και τέτοια βαθμολογία δεν έχει καταγραφεί άλλη. Ίσως. Όπως όμως λέγαμε πρόσφατα, σε άλλη γευσιγνωσία, στη Σκοτία, δύο ιαπωνικά ουίσκι ψηφίστηκαν ως «τα καλύτερα» μολτ και μπλέντεντ στον κόσμο. Η αλήθεια είναι μάλλον πως «το καλύτερο», δηλαδή το κάλλιστο, δεν υφίσταται. Υπάρχουν περισσότερα του ενός πολύ καλά. Οι Van Winkle, πάντως, έχουν γούστο: συνιστούν ως ιδανικό μεζέ για το μπέρμπον τους καπνιστό ψάρι.
Θυμήθηκα την αμερικανική οικογένεια επειδή στο αποστακτήριό της έχει αναρτήσει την πινακίδα: «Φτιάχνουμε καλό μπέρμπον. Με κέρδος αν μπορούμε. Με ζημιά αν πρέπει. Αλλά πάντα καλό». («We make fine bourbon. At a profit if we can, at a loss if we must. But always fine bourbon».) Και τη θυμήθηκα γιατί αναρωτιόμουν (τι σου είναι ο νοσηρός νους) ποια πινακίδα θα αναρτούσε ο Περισσός –όχι ο δήμος, το ΚΚΕ– για τις δικές του επιχειρήσεις. «Τυπώνουμε καλά έντυπα. Με κέρδος αν μπορούμε, με ζημιά αν χρειαστεί;» Ή μήπως άλλη: «Βγάζουμε κέρδος χωρίς να εκμεταλλευόμαστε τους εργάτες;»
Μέσα στον όλο διάλογο για τα οικονομικά του ΚΚΕ (που δεν πρωτοτυπεί στην αδιαφάνεια, όλα τα κομματικά ταμεία σκότος τα καλύπτει, είναι όμως το μόνο που διατηρεί εμπορικές επιχειρήσεις), αυτή η πτυχή μας διέφυγε. Το ΚΚΕ δέχεται ότι πορίζεται κέρδος από τις επιχειρήσεις του ως πρόσθετη πηγή χρηματοδότησης. Πώς όμως αποκομίζει τα κέρδη αυτά; Ο θείος Κάρολος δίδασκε ότι τα κέρδη πηγάζουν από την υπεραξία της εργασίας, την οποία καρπούνται οι κεφαλαιούχοι εις βάρος των εργαζομένων. Το κόμμα της εργατιάς, άρα, αντλεί και αυτό υπεραξία από τους εργαζομένους του, όπως οι κακοί καπιταλιστές; Εκμεταλλεύεται και αυτό τη μισθωτή εργασία;
‘Η μήπως το ΚΚΕ έχει αναιρέσει στα βουβά τη μαρξιστική άποψη και δέχεται ότι τα κέρδη δεν πηγάζουν οπωσδήποτε από την «κλεμμένη» υπεραξία της εργασίας, αλλά και μόνον από το συντονισμό των μέσων παραγωγής; Κάτι τέτοιο θα ήταν αληθινά είδηση. Γιατί θα σήμαινε υπάρχουν κομμουνιστές –και μάλιστα με τη βούλα– που θεωρούν πλέον εφικτό να κερδίζει μια επιχείρηση χωρίς εκμετάλλευση των εργαζομένων της.
Δεν ξέρω τι θα έλεγε ο μέγας Κάρολος γι’ αυτόν το μαρξισμό. Στα επιχειρηματικά επιτελεία δεν θα ήταν όμως άστοχο να αναλύσουν τους συντελεστές κέρδους και τα μισθολογικά της «Τυποεκδοτικής». Θα έβρισκαν ίσως αρκετά να αντιτάξουν στους συνδικαλιστές του ΚΚΕ: «Παιδιά, αν εκείνοι δεν σας εκμεταλλεύονται, τότε εμείς σας ευεργετούμε!»
