Έχουνε μπει οι αντάρτες (θέλετε οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού, θέλετε οι συμμορίτες, δεν έχει σημασία εν προκειμένω) σε ένα χωριό πάνω από τη Σπάρτη και δύο από τους πιο ψαγμένους βλέπουν από ψηλά την πόλη μέσα στο φεγγαρόφωτο. Και, γράφει ο Σωτήρης Πατατζής στο μυθιστόρημά του Πένθιμο Εμβατήριο (Εστία), «ήτανε για όλους μας γλυκά τα φώτα των σπιτιών και μας έφερναν στο ρεμβασμό πολύ πιο γρήγορα από το φως του φεγγαριού, γιατί μας έστελναν μηνύματα που δεν μπορούσε να μας στείλει το νεκρό φεγγάρι: μια γωνιά ζεστή και ήσυχη, μια δουλίτσα ειρηνική, φαΐ καλομαγειρεμένο, ένα μαλακό κρεβάτι με σεντόνια άσπρα (…) Μερικοί, οι πιο λαίμαργοι, σαν τον καπετάν Μπουλντόζα, προχώραγαν ακόμα πιο πολύ κι έκαναν όνειρα για ούζο, για γλέντια με μπουζούκια και γυναίκες…»
Εντάξει, θα έλεγε φίλος μου από το WWF, τους είχε τσακίσει η κακουχία, αλλιώς θα προτιμούσαν να βλέπουν το φεγγάρι και καμιά καλλίγραμμη καρέτα-καρέτα. Όχι, θα του απαντούσε ο σοφός Μπέιζιλ Γκραντ (δια πένας Τσέστερτον στη Λέσχη Αλλόκοτων Επαγγελμάτων –μετάφραση Γ. Πεντζίκη, Άγρα): «Αρκεί να χαθείτε πραγματικά στη φύση ανάμεσα στα διαβολεμένα δέντρα και τ’ απάνθρωπα λουλούδια. Βλέπετε τότε ότι δεν υπάρχει πιο ωραίο αστέρι απ’ το πύρινο αστέρι που ανάβει ο άνθρωπος στο τζάκι του, ότι δεν υπάρχει πιο ωραίο ποτάμι απ’ το κόκκινο ποτάμι του ανθρώπου, μ’ άλλα λόγια το καλό κόκκινο κρασί».
Δεν θέλω να υποτιμήσω τα κινήματα προστασίας της φύσης, ούτε την ομορφιά της –και νομίζω ότι έχει βάση ο ορισμός του Τόινμπι πως πολιτισμός είναι ό,τι δημιουργεί ο άνθρωπος για να συμφιλιωθεί με την απομάκρυνσή του από το φυσικό περιβάλλον, μια απομάκρυνση όμως αναγκαία για την προστασία και την ευμάρειά του. Όπως όταν μιλάμε για ιστορία μιλάμε για ανθρώπινη ιστορία (εντελώς διαφορετικά θα την έγραφε ένας σκύλος ή ένας εξωγήινος), έτσι και για το περιβάλλον συζητάμε τελικώς για τη θέση του ανθρώπου σε αυτό και για του ανθρώπου τη μελλοντική ευμάρεια. Ο λόγος για την απόλυτη προστασία του περιβάλλοντος είναι εύκολος, αλλά λίγα συνεισφέρει. Όπως είχε πει ο διάσημος αρχιτέκτονας Σιγκέρου Μπαν, μόνη οικολογική αρχιτεκτονική είναι να μη χτίζεις τίποτε. Αλλά οι άνθρωποι θέλουν να χτίζουν. Και η αρχιτεκτονική υπηρετεί αυτή τους την επιθυμία, όχι την πύκνωση των δασών.
Πλείστες φορές έχει κανείς την αίσθηση πως πολλές οικολογικές οργανώσεις λησμονούν αυτή την ισορροπία. Εν μέσω κρίσης, λόγου χάριν, διαβάσαμε πως το οικολογικό κραχ είναι πολύ χειρότερο από το οικονομικό, γιατί σε τριάντα χρόνια θα έχουμε δήθεν αναλώσει τις δυνατότητες της Γης ή ότι η ύφεση είναι μια ευκαιρία να ζούμε πιο υγιεινά γιατί, υποαπασχολούμενοι, θα έχουμε περισσότερο χρόνο για άθληση και λιγότερο χρήμα για βλαπτικές απολαύσεις. Οι άνθρωποι, όμως, θέλουν να ζουν σήμερα, όχι να φυλάνε το χνώτο τους για μετά 30 χρόνια – και θέλουν κατά το δυνατόν να απολαμβάνουν τη ζωή τους, όχι να τη διανύουν υγιεινά και υπομονετικά μέχρι να πεθάνουν.
Νομίζετε ότι είμαι υπερβολικός; Προσέξτε ερώτηση στο forum φίλων του Quaich, έκδοσης για προώθηση του malt. «Πόσο πράσινη είναι η δική σας προσέγγιση στην παραγωγή malt ουίσκι;» Ακολουθεί απάντηση που αναφέρεται στην ανακύκλωση των παραπροϊόντων της απόσταξης.
Παρατίθεται η δική μου εναλλακτική απάντηση. Δεν είναι, ρε φίλε, πράσινη η προσέγγισή μου, είναι κυανέρυθρη. Πανιώνιος είμαι. Και το ουίσκι είναι διάφανο, αχνό κίτρινο ή καραμελέ. Κοίτα πρώτα να μην κινείς το Γκραν Τσερόκι ή την Τζάγκουαρ των 2,5 λίτρων μέσα στο κέντρο ή καλύτερα να ζητήσεις να απαγορευτούν εντελώς και μετά ασχολείσαι με το κριθάρι. Σλπ. (Αυτό ήταν επίλογος με γουλιά Glenrothes.)
«Και μακροπρόθεσμα τι θα κάνουμε;», οργίζεται ο πρασινο-μολτάς. Αυτό πια το έχει απαντήσει ο Κέινς, που εσχάτως τον θυμηθήκαμε: «Μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι νεκροί».
Ο μακαρίτης λάτρευε τη σαμπάνια.
