Διάβαζα μετά τις (νέες) καταστρεπτικές φωτιές της Αττικής στις εφημερίδες της Αριστεράς πως, μαζί με τα σπίτια και τα δέντρα που έγιναν στάχτη, κατέπεσαν και πολιτικά πρότυπα. Η «Αυγή» είχε υπέρτιτλο ότι χρεοκόπησε το δικομματικό μοντέλο ανάπτυξης. Ο «Ριζοσπάστης», από την πλευρά του, έδινε μια εικόνα του εναλλακτικού μοντέλου που θα εξάλειφε τις φωτιές, απαλείφοντας τις αιτίες τους. Βασικό του σημείο είναι η απαγόρευση αγοραπωλησίας γης, που θα πρέπει να περιέλθει όλη στο Δημόσιο με δυνατότητα των ιδιωτών να αποκτούν «δικό τους» σπίτι σε οικισμούς που θα δημιουργεί το κράτος.
Ομολογώ ότι έχω κάποια δυσχέρεια να αντιληφθώ ποιο δικομματικό μοντέλο χρεοκόπησε και ποιο διαφορετικό ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ (υποθέτω όχι να μην καίνε μεν οι οικοπεδοφάγοι τα δάση, να πυρπολούν όμως οι κουκουλοφόροι τις πόλεις). Του «Ριζοσπάστη» το μοντέλο το καταλαβαίνω περισσότερο, είχα όμως την εντύπωση ότι χρεοκόπησε από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 εξαιτίας όχι μόνο (και ίσως όχι τόσο) της ανελευθερίας που το χαρακτήριζε, αλλά και (αν όχι κυρίως) της αδυναμίας του να διανείμει στον πληθυσμό πλούτο ανάλογο με εκείνον που μοίραζαν οι ανεπτυγμένες δυτικές χώρες παρά τις ανισότητες και αδικίες τους.
Για όποιον το πιστέψει, διευκρινίζω ότι αυτά δεν τα λέω ειρωνικά, ούτε κρίνω απορριπτέες ή φαιδρές τις προσπάθειες εμπέδωσης μεγαλύτερης ισότητας στην κοινωνία. Μου φαίνεται όμως ότι, αν είναι κανείς ειλικρινής έναντι του εαυτού του, πρέπει να ομολογεί τις αποτυχίες του προτύπου του και να εξετάζει τις αιτίες τους, όπως θα έπρεπε και να αναρωτιέται μήπως από πλευράς στόχου ο πολύς κόσμος επιθυμεί άλλα πρότυπα – και όχι να αντιπαρέρχεται τη διαπίστωση ερμηνεύοντας το φαινόμενο ως «αλλοτρίωση» που θα ξεπεραστεί νομοτελειακά.
Δεν ξέρω πόσο για τις φωτιές ευθύνεται η ιδιωτική απληστία ή (και) η ιδιωτική και δημόσια αδιαφορία, δεν βλέπω όμως πολλούς Έλληνες να προτιμούν από το σημερινό σύστημα ένα άλλο, απολύτως οργανωμένο και εύτακτο, που θα τους επιτρέπει να έχουν σπίτι μόνο σε κρατικούς οικισμούς και θα υπάγει όλη τη διαχείριση της γης σε κρατικά γραφειοκρατικά όργανα. Ίσως σφάλλουν, δεν μπορεί ωστόσο παρά να τους δικαιολογήσει κανείς: έχουν δει οι άνθρωποι πώς ήταν «εκεί» με τον ολικό κρατικό έλεγχο και θυμούνται ότι όχι εξοχικές κατοικίες δεν είχε για τον κοσμάκη, αλλ’ ούτε καλσόν ή καθαρή βότκα. Όσο για το περιβάλλον, δεν το έκαιγαν βέβαια οικοπεδοφάγοι, αλλά το κατέστρεφαν μια χαρά οι κρατικές διοικήσεις, αν δεν ήμασταν και σ’ αυτό το ζήτημα θύματα παραπληροφόρησης.
Η πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού δεν σημαίνει, φυσικά, ούτε ότι τέλειωσε η ιστορία, ούτε ότι το όραμα της ισότητας δεν θα ανακτήσει αίγλη στα μάτια των ανθρώπων. Η μεγαλύτερη ισότητα, όμως, δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα θελκτική αν σημαίνει στέρηση και καθολικό ανελεύθερο έλεγχο. Πολλοί, υποθέτω, θα ήταν διατεθειμένοι να απεμπολήσουν τμήμα ελπιζόμενης ευημερίας, για να ζήσουν σε μία κοινωνία δικαιότερη και ηρεμότερη. Για να το θέσει κανείς ευτελώς, λες «ας έχουν όλοι να πιουν Νεμέα κι ας μην γευτώ ποτέ Σατό Μαργκό». Όταν, όμως, κάποιοι λίγοι έχουν ντάτσες και εσύ δεν βρίσκεις παρά ξυλόπνευμα, αλλάζει το πράγμα. Καλύτερα, σκέπτεσαι, σπίτι στο Πικέρμι με το άγχος της φωτιάς, παρά κρατικό κουτάκι σε γη αλά κολχόζ. Πικρό ίσως, αλλά ανάμεσα στους οικοπεδοφάγους και τους κρατικούς αφέντες η πλειοψηφία δείχνει να προτιμά τους πρώτους.
