Max Ernst:"Η Παναγία που καταχερίζει το βρέφος Χριστό παρουσία τριών μαρτύρων"
Οι εικόνες που έρχονται να υπηρετήσουν ιδέες είτε αθεμελίωτες όπως η θρησκεία είτε θεμελιωμένες όπως ο κομμουνισμός, αργά ή γρήγορα θα τίς υπονομεύσουν. Μοιάζει σχεδόν νομοτέλεια αυτό.
Παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες τού ορθόδοξου δογματισμού και την -αλίμονο αργοπορημένη και γι'αυτό ατελέσφορη- συμβολή τού εικονοκλαστικού προτεσταντισμού, η ασυγκράτητη ορμή και μέθη τής ένδοξης ρωμαικαθολικής θρησκευτικής εικονογραφίας συνεπήρε στο ρεύμα της το καλά κτισμένο οικοδόμημα τής χριστιανικής θεολογίας. Έκανε το θανάσιμο λάθος να υιοθετήσει τη γύμνια τού Χριστού, κάτι που επι τής ουσίας είναι ασύμβατο με τη θεϊκή του φύση. Η θεότητα δεν μπορεί νάναι γυμνή στον ίδιο βαθμό που δε μπορεί νάναι και ντυμένη.
Όλα πρέπει να ξεκίνησαν κάποια Χριστούγεννα-ή μάλλον με αφορμή κάποια Χριστούγεννα-σε κάποια απο τίς ένδοξες ιταλικές πόλεις,Φλωρεντία ή Βενετία. Οι ζωγράφοι εκείνοι εκείνης τής εποχής μόλις ξεκινούσαν να κατακτήσουν το μυθικά δυσκολοκατάκτητο κόσμο τού ρεαλισμού. Είχαν βάλει στο παιχνίδι τη προοπτική,την επιστήμη τής προοπτικής, και η συνειδητοποίηση τών δυνατοτήτων που τούς προσέφερε αυτή η νεοαποκτημένη εξουσία τούς βύθισε σε μιά πλησμονή προσπαθειών,πειραματισμών και εικονοποιητικών προσδοκιών. Δεν αποκλείω η πρώτη εικονογράφιση τού γυμνού νεογέννητου Χριστού να γέννησε μιά κάποια αμηχανία σε πιό συνειδητοποιημένους θρησκευόμενους αλλά σίγουρα η τρυφερότητα και το άδολο τής σκηνής υπερίσχυσε στο θυμικό τών περισσότερων. Η θεία αφήγηση εξανθρωπίζονταν αποθεολογικοποιούμενη και αποκτούσε ένα απτό συναισθηματικό έρεισμα στη καρδιά τών απλών και δογματικά απονήρευτων πιστών.Αυτό κατά πάσα πιθανότητα μπορεί νάχε και αντίκρυσμα στο παγκάρι τής εκκλησιάς που πρώτη υιοθέτησε το τόλμημα μιάς τέτοιας καινοτόμας αναπαράστασης τού θείου. Σιγά σιγά άρχισε να εδραιώνεται στίς καρδιές και στα δόγματα(όπου δόγμα διάβαζε τον ιδεολογικό πυρήνα τού παγκαριού).Κάπου δειλά και λίγο αργότερα πιό τολμηρά υψώθηκαν κάποιες κραυγές διαμαρτυρίας κάποιων οραματικών καλόγερων που έβλεπαν τό κίνδυνο πίσω απο μιά τέτοια βέβηλη εικονογραφία.Με το ξεψύχισμα τού πιό παθιασμένου ιεροκήρυκα που γνώρισε ποτέ η Φλωρεντία,τού Σαβοναρόλα,πάνω στην αγχόνη που στήθηκε γι'αυτόν πανηγυρικά στη πιό κεντρική πλατεία αυτής τής περίλαμπρης πόλης και με την εντολή τού ίδιου τού Πάπα παρακαλώ, ο Χριστός παρουσιάστηκε στην ανθρωπότητα μ'όλη την ένδοξή του γύμνια.
Βέβαια θα πείτε: πόσο η βρεφική γύμνια μπορεί να θεωρηθεί τέτοια;Αν πρόκειται για το κρυφτούλι τής θεολογίας απο τη λογική είναι αρκετή για να κάνει τη πρώτη ανεπανόρθωτα εκτεθειμένη απέναντι στη δεύτερη.Κι όσο ο ανθρωποκεντρισμός τής Αναγέννησης εξανθρώπιζε το Χριστούλη καθιστώντας τον ισότιμο με το μωράκι που μεγάλωνε στη κούνια τής κρεβατοκάμαρας μας άλλο τόσο ο παππούλης Θεός απαλασσόταν απο το κύρος και το βάρος τών αμφίων του εκτιθέμενος απο την ακτινοβόλα γύμνια τού βρέφους στη φάτνη. Αν η μηχανή τής λογικής ξεκινά να δουλεύει ε,τότε δε τη σταματά τίποτε ούτε τα διάφορα ιδεολογηματοθεολογήματα. Η πεπονόφλουδα τής θρησκείας είναι η πελατεία. Αν η θρησκεία θέλει τζίρο-και αυτό πραγματικά η εκκλησία το πέτυχε και οι ναοί της γέμισαν ασφυκτικά με κόσμο-θάπρεπε να δεχτεί και τα χαριτωμένα γελάκια,τα μισόλογα,τα πνιγμένα χάχανα μπρός το θέαμα ενός Θεού που όντως φαινόταν οτι είχε γύμνια. Πόση πιά απόσταση υπάρχει μέχρι το μόνο φανομενικά βεβηλότερο "Παναγία πού καταχερίζει το βρέφος Χριστό" τού Μαξ Έρνστ;
