Οι διαστάσεις της πρώτα απόλα είναι ασυνήθιστα μεγάλες-λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη την εποχή δημιουργίας της-είναι σχεδόν μνημειακού φορμά φωτογραφία(74Χ117εκ.). Kατα δεύτερο εξαρχής συνελήφθη η ιδέα της για ένα μόνο έργο,χωρίς άλλα αντίτυπα,άς το πούμε-ρισκάροντας και παίζοντας λιγάκι και με τήν ορολογία και με τον αναγνώστη- ας το αποκαλέσουμε λοιπόν καταχρηστικά μονοτυπία,τεχνική στην οποία κατεξοχήν διέπρεψε ο Ντεγκά. Κατά τρίτο λόγο η φωτογραφία αυτή εντυπώθηκε πάνω σε καμβά, με τη χρήση πινέλων, χρωστικών, ελαίων και βερνικιών. Για τη λήψη της χρησιμοποιήθηκαν μόνο οι φακοί τών ματιών τού Ντεγκά (και τών δύο και όχι τού ενός όπως συνήθως συμβαίνει με τη λήψη τών συμβατικών φωτογραφιών), δεν διαπιστώθηκε χρήση φωτογραφικής κάμερας κανενός είδους και ούτε η συνήθης για την εποχή χρήση τών σχετικών χημικών διαδικασιών για εμφάνιση και εκτύπωση. Τί φωτογραφία είναι αυτή;
Είναι ο πολλαπλά διάσημος αλλά και μέχρι πριν λίγα χρόνια ακόμη άλλο τόσο άγνωστός* μας πίνακας τού Ντεγκά: "Ο υποκόμης Λεπίκ και οι θυγατέρες του διασχίζοντας τη Πλάς ντελα Κονκόρντ". Απο μιά πρώτη άποψη, σε μάς τούς κατοίκους τού 21ου αιώνα, ο πίνακας αυτός έχει όλα τα αναμενόμενα συμβατικά στοιχεία μιάς εικόνας που έρχεται απο την εποχή της. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά όπως δείχνουν.
Πρώτον σε μιά εποχή λατρείας τού σφύζοντος λαγαρού χρώματος-είναι η εποχή τής έκρηξης τού ιμπρεσσιονισμού-το έργο φαντάζει αδικαιολόγητα,ασυγχώρητα και αναίτια οικονομικό στο χρωματισμό του, είναι ένα σχεδόν αυστηρό, μονοχρωματικό έργο. Αν εξαιρέσεις το κόκκινο στη μπουτονιέρα τού υποκόμη Λεπίκ (η κορδέλλα που κρατά το παράσημο τής Λεγεώνας τής Τιμής) και το αντίστοιχο στο βάθος τού πίνακα τού ομπρελλίνου τής διαβάτισσας, όλο το υπόλοιπο έργο είναι μιά σέπια σε διάφορες πυκνότητες. Αυτό το στοιχείο απο μόνο του δείχνει ένα ιδιοσυγκρασιακό έργο, εντελώς α-τυπικό τής εποχής του.
Είναι γνωστό οτι οι ιμπρεσσιονιστές δε βγήκαν μόνο στο ύπαιθρο και στην εξοχή αλλά κατέβηκαν και στον αστικό δρόμο, εικονογράφισαν και τη ζωή τής πόλης. Περιέργως όμως, ή μπορεί όχι και τόσο περιέργως, δεν υπήρξε το αστικό τοπίο το φόρτε τους και δεν είναι γι'αυτό που κυρίως μνημονεύεται η συμβολή τους. Ο Ντεγκά όμως, που μόνο κατ'όνομα θεωρείται ιμπρεσσιονιστής, υπήρξε ανέκαθεν παιδί τής πόλης, για πολλούς θεωρείται σαν η απόλυτη ενσάρκωση, σαν η πεμπτουσία τού flaneur με το ειδικό βάρος που είχε αυτός ο όρος στη Γαλλία και ακόμα ειδικότερα το Παρίσι τών μέσων τού 19ου αιώνα,δηλαδή τού δανδή σουλατσαδόρου, που περιφέρεται ασκοπα στη πόλη συλλέγοντας εικόνες για τη χαρά να εμπλουτίζει το ψυχισμό του και μόνο, για να βλέπει κυρίως, για να τον βλέπουν μόνον εντελώς δευτερευόντως, να μην εμπλέκεται στα τεκταινόμενα αλλά και να μπορεί όμως να δώσει στον εαυτό του και αυτή τη δυνατότητα, και σε εντελώς έκτακτες περιπτώσεις,ακόμη και να εμπλακεί. Το εντελώς λοιπόν ιδιαίτερο ταμπεραμέντο τού Ντεγκά, γεννημένου αριστοκράτη αλλά θρεμμένου σαν αστού και συμπεριφερόμενου σαν αντισυμβατικού καλλιτέχνη, ήταν λογικό να δεί το αστικό τοπίο μ'ένα μάτι που κανείς ως τότε δε είχε καταφέρει να δεί.
Το έργο για το οποίο μιλάμε δημιουργήθηκε στα 1875,είκοσι σχεδόν χρόνια πριν καν και ο ίδιος ο Ντεγκά - καινοτομώντας για μιάν ακόμη φορά! - εμπλακεί και με τη φωτογραφία ενεργά και εκτάκτως δημιουργικά, δίνοντας μας κάποια απο τα καλύτερα και τολμηρότερα δείγματα τής τέχνης αυτής στο 19ο αιώνα. Περιέργως η εμπλοκή του αυτή ήταν λιγότερο "φωτογραφική" απόσο η δημιουργια αυτού τού απίθανου ιδιοσυγκρασιακού αριστουργήματος στο οποίο αναφερόμαστε. Οι καθαυτό φωτογραφικές του εμπειρίες περιορίζονταν απο δυό παράγοντες,απο δυό αντικειμενικές δυσκολίες: το ερευνητικό και ταχύ του βλέμμα απο τη μιά και το δύσχρηστο, βαρύ και αργό τού διαθέσιμου φωτογραφικού εξοπλισμού τής περιόδου απ'την άλλη.
(Συνέχεια στην επόμενη μας ανάρτηση)
*Το έργο αυτό-που κάποτε ανήκε στη θρυλική βερολινέζικη συλλογή Gerstenberg- βρίσκεται στίς αποθήκες τού μουσείου Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη σαν λάφυρο πολέμου- μαζί με μερικές άλλες δεκάδες έργα-και αποκαλύφθηκε η ύπαρξή του μόλις το 1995,θεωρούμενο ώς τότε κατεστραμμένο απο τούς βομβαρδισμούς τών συμμάχων στο Βερολίνο. Το νομικό καθεστώς που διέπει αυτά τα έργα εκκρεμμεί ακόμα και κατα πάσα πιθανότητα θα λυθεί με διαπραγματεύσεις μεταξύ τών δύο κρατών,Ρωσίας και Γερμανίας.
