Αχειροποίητος
8.7.2008 - 3:55:20 PM
Τις προάλλες παρακολουθούσα στην τηλεόραση τη Θεία Λειτουργία απ' την εκκλησία της Αχειροποιήτου στη Θεσσαλονίκη. Η υπέροχη αυτή βασιλική φημίζεται και για κάποια εναπομείναντα –λίγα πια, δυστυχώς– ψηφιδωτά της. Έτσι όπως την έβλεπα γυμνή από εικονογράφηση (πράγμα που ικανοποιούσε το μινιμαλιστικό μου γούστο) σκέφτηκα πόσο καλά θα ‘ταν αν διακοσμούνταν με τη μόνη αληθινά αχειροποίητη τέχνη της εποχής μας, αν όχι για τίποτε άλλο, παρά για να τιμηθεί επιτέλους αυθεντικά το μυστηριακό όνομα του θρυλικού αυτού οικοδομήματος.
Όσο πιο τεχνολογική γίνεται μια τέχνη, τόσο πιο αχειροποίητη είναι. Κι έτσι, αυτό που στα χρόνια που χτίστηκαν βασιλικές σαν αυτή της Αχειροποιήτου στη Θεσσαλονίκη θεωρούνταν θαύμα και που φυσικά ήταν το απόλυτο ζητούμενο και σχεδόν ο μύχιος λόγος ύπαρξης μιας εκκλησιάς, στα χρόνια της λησμονιάς της πίστης, στα χρόνια μας, είναι ζώσα και θαυμαστή πραγματικότητα. Το θαύμα της αχειροποίητης εικονοποιίας είναι ρουτίνα (θάλλουσα και ευχάριστη σίγουρα!) και βίωμα απλό όσο και συνταρακτικό στην απλότητά του. Η ψηφιακή επανάσταση κατέστησε τη δημιουργία εικόνας αληθινά αχειροποίητη. Η υπόθεση εικονογράφησης μιας εκκλησίας με την τέχνη ενός φωτογράφου μπορεί να μοιάζει τολμηρή, καινοτόμα, απίθανη, όμως δεν μπορεί πια να είναι ασύλληπτη (ήδη με την εκφορά της πρότασής μας η ιδέα έχει διανύσει τη μισή διαδρομή της μέχρι την πραγματοποίησή της –αν δεχτούμε ότι η σύλληψη της ιδέας είναι ήδη το μισό).
Βέβαια, ξέρω ότι επιχειρηματολογώντας για το αχειροποίητο της τεχνολογικής εικονοποιίας αυτόματα αντιστρατεύομαι το θαύμα όπως συλλαμβάνεται από την Εκκλησία, άρα εξ ορισμού αποκλείεται η ανάθεση σε μιας τέτοιας βέβηλης συλλογιστικής τέχνη. Θα πω όμως κάτι που ενδεχομένως αλλάξει το σκεπτικό της απόρριψης. Ανέκαθεν τα χέρια στάθηκαν εμπόδιο στη δημιουργία ακόμα καλύτερης τέχνης. Το νόημα της αχειροποίητης εικόνας είναι ακριβώς το αδιαμεσολάβητο αποτέλεσμα ανάμεσα στην προσευχή, στη σύλληψη της εικόνας, δηλαδή, και στο αποτέλεσμα, δηλαδή την ίδια την εικόνα καθεαυτή. Στην εκκλησιαστική λογική αυτό λέγεται θαύμα, στη νέα εποχή λέγεται ψηφιακή εικονοποιία, ψηφιακή φωτογραφία.
