Το πρώτο τέταρτο του 20^ου αι. σφραγίστηκε από την αποτυχημένη Ελληνική εκστρατεία καθώς η μικρή και πτωχή Ελλάδα, παραμυθιασμένη απ’τη Μεγάλη Ιδέα, υπάκουσε με πρόσχημα την ανεξαρτησία των Ελλήνων της Σμύρνης να προστατέψει τα συμφέροντα των δυτικών χωρών. Όταν η Entente υπέγραψε μυστικά συνθήκη συνεργασίας με τον Κεμάλ, την άφησαν έκθετη στην αχανή Μικρά Ασία. Τότε αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση με τη Μικρασιατική καταστροφή, τη μεγαλύτερη ιστορικά και κοινωνικά καταστροφή που βίωσε ο Ελληνισμός, της οποίας αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 90 χρόνια.

 

Φέτος που ζούμε ένα δύσκολο φθινόπωρο, γεμάτο ανασφάλεια και αγωνία, με πλήθος αναπάντητα ερωτήματα, πού σταματάει η κατρακύλα; σε τι βάθος; για πόσα χρόνια; σκέφτομαι κι αναρωτιέμαι πώς αισθάνονταν οι Μικρασιάτες, όταν διωγμένοι από τις πατρογωνικές τους εστίες με τη συνθήκη της Λωζάννης το 1924, βρεθήκαν φιλοξενούμενοι στις δύσβατες και άγωνες περιοχές της Ελλάδος, εγκαταλείποντας για πάντα πίσω τους την ευφορία της Μικρασιατικής γης. Στα οροπέδια του Πόντου οι κτηνοτροφικές κοινότητες των Ποντίων τα καλοκαίρια για να διατηρήσουν το πλούσιο πλεόνασμα του γάλακτος παρασκεύαζαν γαλακτοκομικά προϊόντα, εξαίρετο βούτυρο γνωστό ως της Τραπεζούντας, κασέρι, γραβιέρα, ανθόγαλα, μυζήθρα. Τις ίδιες εργασίες έκαναν και οι κάτοικοι της Ανατολικής Ρωμυλίας όπου ξεχώριζε η πεντανόστιμη φέτα σκληρή και μαλακιά, φρέσκο βούτυρο, γιαούρτι και από δίπλα τα ξακουστά κρασιά..…Η αλιεία ήταν πηγή αφθονίας και πλούτου όλων των μικρασιατικών παραλίων από τον Εύξεινο Πόντο έως την Προποντίδα, το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, το λάδι της Ιωνίας, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί, προϊόντα που επί αιώνες έθρεψαν τη Μικρασιάτικη και Πολίτικη οικογένεια.

 

Μετά το 1924 στα πρώτα δύσκολα χρόνια της προσφυγιάς δεν ήταν γνωστή στους νεοέλληνες η πλούσια πολιτισμική παράδοση, η γνώση και οι εμπειρίες που έφεραν μαζί τους οι Μικρασιάτες.

 

Σήμερα 90 χρόνια μετά τα θλιβερά γεγονότα, είμαστε σε θέση να αποτιμήσουμε τη μεγάλη τους προσφορά στην ανάπτυξη και ευημερία του τόπου, κόποι γενεών που πρόσφατα αποδεκατίζονται. Στον τομέα της διατροφής με την έλευση των Μικρασιατών ήταν καταλυτικές οι επιρροές που δέχτηκε η λιτή Ελλαδική κουζίνα. Επιρροές οι οποίες μακροπρόθεσμα σφράγισαν το γευστικό αισθητήριο του νεοέλληνα.

 

 

 

 

100 γραμμ. σαρδέλες παστές, ή αντζούγιες ή κολιοί γαράτοι

1 ντομάτα

1 μέτριο αγγουράκι

1 πιπεριά κομμένη σε μακρόστενες φετούλες

1 κρεμμύδι κομμένο σε λεπτές ροδέλες

1 δεματάκι γλιστρίδα

1 χούφτα φύλλα σέλινου ψιλοκομμένα

1 χούφτα δυόσμο ψιλοκομμένο

Λάδι και ξίδι

 

Καθαρίζουμε και πλένουμε τα σαλατικά. Κόβουμε σε κύβους την ντομάτα και το αγγουράκι. Ξεφυλλίζουμε τη γλιστρίδα και κρατάμε τα φυλλαράκια της. Ρίχνουμε όλα τα υλικά σε βαθύ μπολ, τα περιχύνουμε με λαδόξιδο και τα ανακατεύουμε.

 

 

1 ποτήρι φακές

2 ποτήρια πληγούρι πλυμμένο και σουρωμένο

1 κουταλιά πολτό από κόκκινη πιπεριά (τύπου Φλωρίνης)

3 κρεμμύδια ψιλοκομμένα

1 ματσάκι κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα

½ ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο

½ ματσάκι άνηθο ψιλοκομμένο

½ ποτήρι ελαιόλαδο ή σπορέλαιο ή παρθένο σησαμέλαιο

½ κουταλάκι κύμινο

αλάτι, πιπέρι 

 

Αφήνουμε το πληγούρι επί 15 λεπτά μέσα σε βραστό νερό, που έχουμε κατεβάσει από τη φωτιά, για να μαλακώσει. Το σουρώνουμε και το βάζουμε σε βαθύ μπολ.

Καθαρίζουμε, πλένουμε και βράζουμε τις φακές. Τις σουρώνουμε και τις ρίχνουμε πάνω στο πληγούρι.

Στο μεταξύ ροδίζουμε τα ψιλοκομμένα κρεμμύδια με το λάδι. Κλείνουμε τη φωτιά και προσθέτουμε τον άνηθο, το μαϊντανό, τα κρεμμυδάκια και τα καρυκεύματα. Ανακατεύουμε το μείγμα και το αδειάζουμε σε μπολ με τις φακές και το πληγούρι.

Ζυμώνουμε το μείγμα και πλάθουμε κεφτέδες που τοποθετούμε σε μια πιατέλα.

Σερβίρεται με σαλάτα από μαρούλι και πίκλες.

 

  

 

1 κιλό χαμψιά (γάβροι)

2 ποτήρια ρύζι

4 ποτήρια νερό

1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο

3 κουταλιές βούτυρο

ρίγανη

αλάτι, πιπέρι

 

Βγάζουμε το κεφάλι και τη ραχοκοκαλιά από τα ψάρια. Τα πλένουμε και τα σουρώνουμε.

Σοτάρουμε το κρεμμύδι με το βούτυρο μέχρι να ροδίσει. Προσθέτουμε 4 ποτήρια νερό και αλατοπίπερο. Όταν πάρουν μερικές βράσεις, χαμηλώνουμε τη φωτιά στο 1 και ρίχνουμε το ρύζι (πλυμμένο με ζεστό νερό και σουρωμένο). Ψήνουμε το ρύζι επί 10 λεπτά περίπου και το αδειάζουμε σε ταψί του φούρνου. Σκεπάζουμε το πιλάφι με τα ψάρια. Πασπαλίζουμε με ρίγανη και αλατοπίπερο. 

Ψήνουμε το φαγητό σε δυνατό φούρνο επί 10 λεπτά περίπου, μέχρι να ροδίσουν τα ψάρια.