Δεν εσαράντισε ο μακαρίτης, αλλά ο ορυμαγδός δεν έχει κοπάσει ακόμη. Πρώτα αγιοποιήθηκε (ο μακαρίτης, όχι ο ορυμαγδός), μετά αμφισβητήθηκε (όχι ο ίδιος, αλλά οι εκδοχές και τα στοιχεία της αγιογραφίας), κι ύστερα κατηγορήθηκαν οι αμφισβητίες από τους ζηλωτές. Τζομπολάτρες και τζομπομάχοι. Αν είχαμε λιοντάρια και βασανιστήρια, θα μπορούσαμε να μιλάμε για νέα θρησκεία, εκκλησία, μάρτυρες, προφήτες και αποστόλους. Αλλά δεν.
Ένας φίλος μου επεσήμανε το πρόσφατο σχετικό
κείμενο του Νίκου Δήμου στο
LiFo mε τον ευρηματικό τίτλο
«Το γκάτζετ και η κατσίκα» (σαν εκσυγχρονισμένο σοφτ πορνό ακούγεται, τύπου «Το κορίτσι και το άλογο». Αλλά δεν.) Σε αυτό, ο Δήμου συνεχίζει το μοιρολόι τού μακαρίτη αναθεματίζοντας λίγο-πολύ όποιον έχει διαφορετική άποψη από την δική του, ώστε να καταλήξει στη γνωστή του επωδό «σε τι κοινωνία ζούμε, που βαδίζομεν κύριοι». (Επί λέξει: «Παλαιολιθικές αγκυλώσεις! Πώς να πάμε μπροστά;»)
Αξίζει να δούμε λίγο πιο προσεκτικά αυτό το κείμενο. Στο πρώτο μισό, ο Δήμου καταφέρεται κατά του Τάκη Θεοδωρόπουλου, δίχως να τον κατονομάσει και αφού του πλέξει το εγκώμιο ως λογοτέχνη, με αφορμή ένα άρθρο με τον ευρηματικό τίτλο «Τα τρία μήλα» που δημοσίευσε ο Θεοδωρόπουλος στα
Νέα. Διαβάζοντας
το εν λόγω άρθρο, διαπιστώνει κανείς ότι ο Δήμου δεν παίζει τίμια και παραθέτει φράσεις του Θεοδωρόπουλου αποκομμένες από τα συμφραζόμενα, στρεβλώνοντας τα γραφόμενα για να ταιριάξουν με την αγανάχτησή του.
Η θέση του Δήμου για τον μακαρίτη είναι γνωστή και έχει κατατεθεί στο
ΒΗΜΑgazino, σε άρθρο με τον ευρηματικό τίτλο
«Ο ποιητής της τεχνολογίας» (θυμίζω ότι ο Δήμου είναι και ποιητής ο ίδιος). Σε αυτό ο Δήμου μας κάνει να αμφισβητούμε την ευθυκρισία και την μεθοδολογία του, όχι απλώς γιατί συγχέει τις διάφορες ιδιότητες του μακαρίτη, αλλά γιατί μετρά τον Bill Gates ως έναν από τους τρεις μεγάλους της πληροφορικής (και όχι των επιχειρήσεων), και κλείνει με την παραίνεση του μακαρίτη προς τους φοιτητές του Στάνφορντ: «Stay Hungry. Stay Foolish.»
Δεν είναι μόνον ότι ο Δήμου προσθέτει θαυμαστικά εκεί όπου δεν υπάρχουν. (Θέλετε να δείτε τη διαφορά; Δεν είναι μόνον ότι ο Δήμου προσθέτει θαυμαστικά εκεί όπου δεν υπάρχουν!) Είναι ότι αυτή η προτροπή δεν είναι καν του Jobs, όπως ο ίδιος ο μακαρίτης (σωστά) επισημαίνει: είναι του Stewart Brand, εκδότη του
Whole Earth Catalog.
Στο δεύτερο ήμισυ του κειμένου του ο Δήμου γενικεύει την γκρίνια του: «Ελάχιστοι απ’ τους Έλληνες διανοούμενους έχουν συναίσθηση των κοσμογονικών αλλαγών γύρω τους» (θυμίζω ότι ο Δήμου είναι και διανοούμενος ο ίδιος).
Τς, τς. Από εκεί κάνουμε ένα άλμα στις αντιδραστικές απόψεις των ελληνομαρξιστών για τον καπιταλισμό (λες και δεν υπάρχουν άλλοι διανοούμενοι) με αφορμή αθλιότητες του διαδικτύου. Εκεί κάνει την εμφάνισή της και η κατσίκα του τίτλου.
Νωρίτερα, με προβλημάτισε μια φράση που παραθέτει ο Δήμου: «Είναι δυνατόν ένας ευφυής άνθρωπος να μην έχει καταλάβει τίποτα από την ψηφιακή επανάσταση που αλλάζει την ιστορία του ανθρώπου;
«Πιο σημαντική από την τυπογραφία - κάτι σαν την εφεύρεση της γραφής», τη χαρακτήρισε ένας φιλόσοφος», γράφει (η υπογράμμιση δική μου).
Ένας φιλόσοφος
; Ανώνυμος; Με ζώσανε τα φίδια (θυμίζω ότι ο Δήμου είναι και φιλόσοφος ο ίδιος). Αποφάσισα να την ψάξω.
Το Google αρχικά, όταν ζήτησα τη φράση, μου έβγαζε μόνο το κείμενο του Δήμου. Με τα πολλά, και τις λέξεις-κλειδιά, κατάφερα να βρω κάποιες αναφορές, και κατάλαβα γιατί δεν τις εύρισκα αλλοιώς: ο Δήμου δεν τσιτάριζε σωστά. Η φράση λοιπόν, μπορεί να είναι (ή να μην είναι) κάποιου Thomas Forster, μπορεί να έχει (ή να μην έχει) δημοσιευτεί κάποτε στο
Times Literary Supplement, τώρα τη βρίσκει κανείς σε πανεπιστημιακά εγχειρίδια, διπλωματικές εργασίες και μπλογκ (κυρίως της Βορείου Ελλάδος), και υποψιάζομαι ότι την παίρνει ο ένας από τον άλλον δίχως να μπει στον κόπο να ελέγξει την πηγή, μπορεί να είναι μια από τις φράσεις που δεν υπάρχουν στ' αλήθεια παρά
στην παραφιλολογία, την παραφιλοσοφία, την παρανάνγωση και τον κυβερνοχώρο.
Όπως και να έχει, η φράση που βρήκα να περιφέρεται έχει ως εξής:
«Η επανάσταση στην πληροφορική τεχνολογία είναι μια εξέλιξη στα ανθρώπινα πράγματα πιο σημαντική από την εφεύρεση της τυπογραφίας και πιθανότατα σημαντικότερη από την εφεύρεση της ίδιας της γραφής. Τόσο σημαντική όσο η επινόηση της γλώσσας; Ίσως». (Αν θέλετε να την χρησιμοποιήσετε και διστάζετε, γιατί δεν ξέρετε σε ποιον να την αποδώσετε, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το όνομά μου. Είμαι φτηνός, και βολικός: δέχομαι και μπανάνες αντί χρημάτων.)
Μια τέτοια φράση δεν θα την είχε πει ποτές ο μακαρίτης. Έλεγε άλλες, βαθυστόχαστες κοινοτοπίες και προφανείς αλήθειες. Σωστά επεσήμανε ο Θεοδωρόπουλος ότι «διάφοροι μού προσφέρουν αποσπάσματα από τη σοφία αυτού του ανθρώπου, ρήσεις που δεν διαφέρουν και πολύ από την κακόγουστη κοινοτοπία της σκέψης ενός
Πάολο Κοέλιο.» Όμως ο Κοέλιο πουλάει, όπως πούλαγε και ο μακαρίτης.
Ο μακαρίτης ο Steve Jobs δεν ήταν διανοούμενος, δεν ήταν ποιητής, δεν ήταν φιλόσοφος, δεν ήταν καλλιτέχνης. Ένας πολύ επιτυχημένος επιχειρηματίας ήτανε, που ευτύχησε να του δοθεί μια δεύτερη ευκαρία και την ξεζούμισε. Έκανε και έχασε και ξανάκανε περιουσία. Σίγουρα δεν ήταν τυχαίος. Αξιώθηκε μεγάλα πράγματα, μεγάλες ἠττες, μεγαλύτερες νίκες, και μια μοναδική πορεία. Έκανε στο τέλος τα πράγματα όπως τα ήθελε, και το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Το όποιο επαγγελματικό όραμά του επικράτησε στο χώρο του.
Ιδιοφυής, ναι.
Μεγαλοφυής; Ας το κρίνει ο χρόνος.
Αυτά ως δημόσια παρουσία. Ως άνθρωπος, ήταν αντιφατικός και μπερδεμένος, αλλά εν τέλει κέρδισε την εσωτερική μάχη του με τους απόντες βιολογικούς γονείς του. Με τους κατιόντες, τα πραγματα ήταν κάπως διαφορετικά. Ένας φίλος του τον ρώτησε αν χάρηκε που έκανε παιδιά, κι ο πατέρας του iPhone απάντησε ότι
«είναι 10.000 φορές καλύτερο από ο,τιδήποτε έχω κάνει ποτέ».
Ναι μεν, αλλά. Ο iπατερούλης κάπου μπέρδεψε της πρωτεραιότητές του. Είπε ότι ήθελε να γραφεί μια βιογραφία του,
για να καταλάβουν τα παιδιά του γιατί δεν ήταν πάντα διαθέσιμος για αυτά, και ότι ήθελε να τον γνωρίσουν με αυτόν τον τρόπο. Μία λέξη έρχεται αυθόρμητα στο νου:
FAIL!
Από τη στιγμή που παραδέχεσαι ότι τα παιδιά σου είναι το καλύτερο πράγμα που έχεις κάνει, με διαφορά 10.000 φορές από το δεύτερο, και ταυτόχρονα περιμένεις να σε πλησιάσουν και να σε καταλάβουν μέσα από μια μεταθανάτια βιογραφία, δεν είσαι
απλός μαλάκας, είσαι 10.000 φορές μαλάκας.
Όποιοι είναι γονείς καταλαβαίνουν ακριβώς τι λέω. Για τους υπόλοιπους, δεν μπορώ να κάνω τίποτε.
