Πριν από τη διάδοση της ζάχαρης, επί χιλιετίες το μέλι και το πετιμέζι αποτελούσαν τις γλυκαντικές ουσίες.
Το μέλι του Υμηττού, από την αρχαιότητα, φημιζόταν για το θυμαρίσιο άρωμά του, γι’ αυτό ήταν περιζήτητο, όπως επίσης και το μέλι της Θάσου. Για το εκλεκτικό αυτό γλυκαντικό οι Πυθαγόρειοι πίστευαν ότι η απόλαυσή του βοηθούσε να πλησιάζουν περισσότερο στους θεούς. Στο Βυζάντιο προτιμούσαν ιδιαίτερα το «άκαπνο» μέλι, εκείνο δηλαδή που έπαιρναν από τη κηρήθρα προτού καπνίσουν τις μέλισσες. Οι Βυζαντινοί συνήθιζαν να ετοιμάζουν ποτά που περιείχαν μέλι όπως το «οινόμελο» ή «κρασόμελο» από παλιό κρασί και μέλι σε αναλογία 1 δόση μέλι, 2 κρασί, ξυλάκι κανέλα και γαρύφαλλο, «μελίμηλο» με μέλι και μηλίτη, «υδρόμελο» κ.ά. Τα γλυκίσματα που παρασκεύαζαν με μέλι τα ονόμαζαν «μελιτηρά», «μελιτώματα» ή «μελίπηκτα». Το «καρυδάτο» (γλύκισμα με καρύδια και μέλι), τα «λαλάγγια» (λαλαγγίτες, λουκουμάδες), σβόλοι τηγανιτοί περιχυμένοι με μέλι ήταν αγαπητά τους γλυκίσματα τα οποία συνεχίζουν να παρασκευάζονται και στις μέρες μας.
Το καλό μέλι έχει διαύγεια, είναι πυκνόρευστο, υπόξανθο, κιτρινωπό ή καστανοκίτρινο. Τόσο το χρώμα όσο και το άρωμά του εξαρτώνται από την προέλευσή του, από τα άνθη που συνέλεξαν οι μέλισσες το νέκταρ. Αν και ζωικό προϊόν, διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να υποστεί ζύμωση ή αποσύνθεση. Ίσως δεν είναι ευρύτερα γνωστό ότι η μέλισσα μόλις συμπληρώσει κάθε κυψελίδα της κηρύθρας με μέλι και καλύψει την επιφάνειά του με λεπτό στρώμα κεριού, για να εξασφαλίσει τη διατήρηση του, το εμβολιάζει με μια μικρή σταγόνα μυρμηκικού οξέως το οποίο παράγεται από τους αδένες που βρίσκονται στη ρίζα του κεντριού της. Με τον τρόπο αυτό το απολυμαίνει, θα λέγαμε, με τη δική της αντισηπτική ουσία.
Εύπεπτο, αρωματικό, ζωογόνο και ιαματικό, το μέλι, αποτελεί απαραίτητη καθημερινή τροφή, άμυνα οργανισμού των μικρών και μεγάλων. Το προσθέτουμε επίσης στα ροφήματα, στους ξηρούς καρπούς, στα γλυκίσματα, στις μαρινάδες για κρέατα και κοτόπουλα, ετοιμάζουμε σπιτικά δυναμωτικά σιρόπια.
Σιρόπι τονωτικό
1 κιλό θυμαρίσιο μέλι
250 γμ. νερό
1 ποτηράκι του κρασιού οινόπνευμα
1 χούφτα αποξηραμένα πέταλα από κόκκινα τριαντάφυλλα μέσα σε μια γάζα
Αραιώνουμε το μέλι με το νερό. Προσθέτουμε το οινόπνευμα και το μπουκέτο με τα τριαντάφυλλα. Τα βάζουμε σε γυάλινο βάζο, τα αφήνουμε 10 μέρες και το σιρόπι είναι έτοιμο για κατανάλωση.
Σβίγκοι Γιαουρτιού
1 ποτήρι νερού γιαούρτι σακούλας
1 ½ ποτήρι αλεύρι
4 αυγά
2 κουταλιές του γλυκού ζάχαρη άχνη
1 κουταλιά του γλυκού σόδα
κανέλα, μέλι
λάδι για τηγάνισμα
Χτυπάμε σε ένα μπολ το γιαούρτι με τα αυγά και το αλεύρι. Στο τέλος προσθέτουμε τη σόδα με τη ζάχαρη άχνη. Σε βαθύ τηγάνι βάζουμε λάδι. Όταν κάψει ρίχνουμε κουταλιές της σούπας από το μίγμα. Οι σβίγκοι όταν ροδίσουν τους βάζουμε σε πιατέλα στρωμένη με χαρτί κουζίνας για να στραγγίξουν. Τους μεταφέρουμε σε άλλη πιατέλα, τους περιχύνουμε με μέλι και τους σερβίρουμε πασπαλίζοντας κανέλα.
