 |
Ο Νεοέλλην δύσκολα διαβάζει, κι όταν του διαβάζουν κάτι, βαριέται. «Ελα στο προκείμενο», σου λένε με δυσφορία οι μορφωμένοι. «Μην το διαβάζεις, δώσε μια περίληψη», απαιτούν τα αφεντικά. «Το πολύ το Κύριε ελέησον», στοχάζονται οι πολλοί. Ενας τόλμησε να ομολογήσει ότι διάβαζε στα χρόνια της δικτατορίας, ο Χριστόδουλος, Θεός σχωρέσ΄ τον, και πήγαν να τον φάνε. Από την άλλη, όταν ένας ακραιφνής διανοούμενος ομολογεί ότι δεν ξέρει ποιον πρωθυπουργό έχουμε, τιμάται και υπερυψούται. Ο Χρυσοχοΐδης, από την άλλη, ήξερε τόσο καλά ποιος είναι ο πρωθυπουργός του, ώστε ομολόγησε ότι δε διάβασε το μνημόνιο. Αμεση συνέπεια: τον καθάρισαν από τη λίστα των υποψήφιων αρχηγών, ενώ οι απέξω τους ζητούν να παραιτηθεί αμέσως. Θεωρείται ακατάλληλος για εξουσία, επειδή δεν έκανε αυτό που πράττουν εκδότες, πολιτικοί, άρχοντες του χρήματος και υποψήφιοι εραστές ποιητών και ποιητριών που πρωτοεμφανίζονται. Ολοι αυτοί, παρακαλούν, ναυλώνουν, ζητούν τη γνώμη ενός ειδικού. Ενός διαβασταρά, ενός συμβούλου.Κι αυτός, σε μισή σελίδα, γράφει μια ανάλυση, αδιάβροχη της κατηγορίας ότι δε διάβασε το βιβλίο και όλοι καθαρίζουν πανευτυχείς. Μερικοί βγάζουν και βιβλία που τους τα περιποιείται ο διαβασταράς, άρα δε διαβάζουν μήτε το βιβλίο που υπογράφουν. Τόσες δεκαετίες παρίσταμαι σε παρουσιάσεις βιβλίων. Είναι προφανές ότι οι παρουσιαστές γνωρίζουν την τέχνη του ξεφυλλίσματος, την τέχνη της ανάλυσης οπισθοφύλλου, αλλά αν εξαιρέσω τον κύριο Λουκά της TV 100, δε γνωρίζω άλλον που να διαβάζει αυτά που παρουσιάζει. Ακόμη πιο εύκολο είναι το πέρα από την προφορική μαγεία, να γράφεις κριτική σε έντυπο επί ζητήματος ή βιβλίου για το οποίο δεν έχεις ιδέα. Αλλά αυτό είναι άλλη σωλήνωση.
Ο πατέρας του Πτωχοπρόδρομου στην ουσία δεν τον καλεί να γίνει γραμματικός, αλλά να αποκτήσει τουπέ και θεωρία: «Αυτός όταν εμάνθανε, ποτέ του ουκ εκτενίσθη/ και τώρα καλοκτένιστος κα καμαροτριχάρης». Ολο το υπόλοιπο ποίημα υπέρ της μόρφωσης είναι μια ατέλειωτη καταγραφή από πείνα και κακομοιριά: «Ανοίγω την αρκλίτσαν μου, να εύρω ψωμίν κομμάτιν/ κι ευρίσκω χαρτοσάκκουλον, άλλον μικροτερίτζιν». Αρκλίτσα είναι το κασελάκι. Και μιλάμε για ποίημα του 1200. Καταλαβαίνετε πόσο δύσπιστος και, μάλιστα, με τη βούλα, είναι ο συνέλλην και το διάβασμα. Γι΄αυτό και στην ερώτηση «το διαβάσατε αυτό;» ο σωστός πολιτικός, ο γνήσιος συγγραφέας και ο ικανός επιχειρηματίας δεν απαντά με ένα «ναι» ή «όχι» αλλά με ένα σχόλιο γενικό που δείχνει πως έχει εγκύψει μήνες και χρόνια στο επίδικο κείμενο: «Ε, εσείς τι λέτε, δεν το διάβασα;» ή «το διάβασα που να μην το διάβαζα!» ή «ασφαλώς! Τέσσερις φορές κι ακόμη έχω κενά!», οπότε η συζήτηση επιστρέφει στο μόνο λογικό δρόμο: της νεοελληνικής αμάθειας, μιας δημιουργικής αμάθειας για την οποία κανένας δε δίνει δεκάρα τσακιστή.
